Lính đánh thuê của Tập đoàn Wagner đang hoàn tất việc bàn giao vũ khí của họ cho quân đội Nga, Bộ Quốc phòng cho biết ngày 12/7, một động thái diễn ra sau cuộc nổi dậy ngắn ngủi của quân đội tư nhân vào tháng trước nhằm thách thức chính quyền Điện Kremlin.
Việc tước vũ khí của Wagner phản ánh những nỗ lực của chính quyền nhằm tháo gỡ mối đe dọa Wagner gây ra và dường như cũng báo trước sự chấm dứt hoạt động của nhóm lính đánh thuê trên chiến trường Ukraine.
Các hành động này diễn ra trong bối cảnh không chắc chắn về số phận của thủ lĩnh Wagner, Yevgeny Prigozhin, và các điều khoản của thỏa thuận chấm dứt cuộc nổi dậy vũ trang bằng cách đề nghị ân xá cho ông ta và những người lính đánh thuê cùng với việc cho phép họ di chuyển đến Belarus.
Trong số vũ khí được chuyển giao có hơn 2.000 thiết bị, chẳng hạn như xe tăng, bệ phóng rốc-két, pháo hạng nặng và hệ thống phòng không, cùng với hơn 2.500 tấn đạn dược và hơn 20.000 khẩu súng, Bộ Quốc phòng Nga cho biết.
Tuyên bố này được đưa ra sau lời thừa nhận của Điện Kremlin hôm 11/7 rằng ông Prigozhin và 34 sĩ quan hàng đầu của ông đã gặp Tổng thống Vladimir Putin hôm 29 tháng 6, năm ngày sau cuộc nổi loạn. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết các chỉ huy của Wagner cam kết trung thành với ông Putin và sẵn sàng “tiếp tục chiến đấu vì Tổ quốc”.
Ông Putin đã nói rằng quân đội Wagner phải chọn một là ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng, hai là chuyển đến Belarus, ba là nghỉ hưu.
Xác nhận của Điện Kremlin rằng ông Putin đã gặp ông Prigozhin, người dẫn đầu đội quân tuần hành tới Moscow để yêu cầu lật đổ các nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu của đất nước, đặt ra những câu hỏi mới về thỏa thuận chấm dứt cuộc nổi loạn.
Ông Putin đã tố cáo cuộc nổi dậy là một hành động phản quốc khi nó bắt đầu và thề sẽ trừng phạt nghiêm khắc những người tham gia, nhưng vụ án hình sự chống lại ông Prigozhin đã bị hủy bỏ vài giờ sau đó như một phần của thỏa thuận. Đồng thời, người đứng đầu Wagner dường như vẫn có thể bị truy tố vì sai phạm tài chính hoặc các cáo buộc khác.
Tổng thống Belarus, Alexander Lukashenko, người đã môi giới cho thỏa thuận chấm dứt cuộc binh biến, tuần trước cho biết đất nước của ông đã cung cấp các trại dã chiến cho Wagner nhưng lưu ý rằng ông Prigozhin đang ở Nga và quân đội Wagner vẫn còn ở doanh trại quê nhà. Ông Lukashenko nói rằng việc triển khai của họ tới Belarus sẽ phụ thuộc vào quyết định của Prigozhin và chính phủ Nga.
Trong cuộc nổi dậy kéo dài chưa đầy 24 giờ, lính đánh thuê của ông Prigozhin đã nhanh chóng càn quét qua thành phố Rostov-on-Don ở miền nam nước Nga và chiếm được sở chỉ huy quân sự ở đó mà không bắn một phát súng nào trước khi tiến đến cách Moscow khoảng 200 km. Ông Prigozhin mô tả đó là một “cuộc tuần hành của công lý” nhằm lật đổ các nhà lãnh đạo quân sự, những người yêu cầu Wagner ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng trước ngày 1 tháng 7.
Cuộc binh biến vấp phải rất ít sự kháng cự và các chiến binh đã bắn rơi ít nhất 6 máy bay trực thăng quân sự và một máy bay của sở chỉ huy, giết chết ít nhất 10 phi công. Khi thỏa thuận được ký kết, ông Prigozhin ra lệnh cho quân đội của mình trở về trại của họ.
Cuộc nổi dậy là mối đe dọa lớn nhất đối với ông Putin trong hơn hai thập niên cầm quyền và làm sứt mẻ nghiêm trọng quyền lực của ông, mặc dù ông Prigozhin tuyên bố cuộc nổi dậy không nhắm vào tổng thống mà nhằm buộc Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng, Tướng Valery Gerasimov, phải từ chức.
Cả hai người này vẫn giữ được chức vụ của họ. Nhiều nhà quan sát cho rằng ngay cả khi ông Putin không hài lòng với thành tích của họ, thì việc Prigozhin yêu cầu sa thải họ đã giúp đảm bảo công việc cho họ, vì sa thải hai người sẽ được coi là một sự nhượng bộ đối với ông chủ Wagner.
Đồng thời, số phận của Tướng Sergei Surovikin, phó chỉ huy của lực lượng Nga đang chiến đấu ở Ukraine, người được cho là có quan hệ với ông Prigozhin, cũng không chắc sẽ ra sao.
Tướng Surovikin đã không được nhìn thấy kể từ khi cuộc nổi loạn bắt đầu, khi ông đăng một video kêu gọi chấm dứt, và hai người ở Washington quen thuộc với vấn đề này đã nói với điều kiện giấu tên vào tháng 6 rằng ông đã bị giam giữ. Một số blogger quân đội Nga cũng cho biết ông đã bị giam giữ và thẩm vấn.
Ông Andrei Kartapolov, một vị tướng đã nghỉ hưu, người đứng đầu ủy ban các vấn đề quốc phòng tại hạ viện của quốc hội Nga, ngày 12/7 nói rằng ông Surovikin đang “nghỉ ngơi” và “hiện không tiếp xúc được”, nhưng không nói chi tiết (VOA).
