Mary Hong
Mặc dù cổ phiếu các doanh nghiệp nhà nước (SOE) Trung Cộng tăng mạnh nhờ hệ thống “định giá đặc sắc Trung Quốc” mới được thổi phồng của ĐCSTQ — đã tạm thời nâng cao niềm tin của các nhà đầu tư Trung Quốc vào các cổ phiếu đó — Chỉ số Tổng hợp của Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải (SSE) vẫn giảm xuống dưới mức 3,200 điểm quan trọng về mặt tâm lý trong tuần này (29/05-04/06).
Các chuyên gia cho rằng, Bắc Kinh đã làm ra hệ thống định giá mới để đánh lừa các nhà đầu tư Trung Quốc, nhưng điều đó không thể che giấu xu hướng đi xuống của một thị trường Trung Cộng yếu kém.
Một hệ thống định giá nhân tạo
Tháng Mười Một năm ngoái (2022), Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Cộng (CSRC) Dịch Hội Mãn (Yi Huiman) đã đề nghị áp dụng một hệ thống mang tính “đặc sắc Trung Quốc” để định giá các công ty Trung Cộng. Người ta cho rằng biện pháp này sẽ ước tính được tốt hơn giá trị cổ phần của SOE và phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn.
Đáp lại hệ thống định giá mới, Wind Info, một dịch vụ thông tin tài chính có trụ sở tại Thượng Hải, đã tạo ra một loạt chỉ số cho khoảng 79 cổ phiếu SOE “đặc sắc Trung Quốc” như vậy.
Tính đến hôm 29/05, 79 cổ phiếu SOE này đã tăng 24.96%, trong khi Chỉ số SSE chỉ tăng chưa đến 4% kể từ hồi tháng Một năm nay.
Sau khi chạm mốc 3,400 điểm hôm 08/05, Chỉ số SSE tiếp tục giảm trong gần hai tuần. hôm 25/05, chỉ số này lại giảm xuống dưới mốc 3,200 điểm. Hôm 30/05, chỉ số SSE đã giảm xuống mức thấp nhất trong ngày là 3,189 điểm trước khi đóng cửa ở mức 3,224 điểm.
Nhà kinh tế Củng Thắng Lợi (Gong Shengli) nói rằng “Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã sụt giảm không ngừng” — và đặc biệt là kể từ khi kết thúc lệnh phong tỏa do COVID-19.
Ông giải thích rằng việc gán cái gọi là “đặc sắc Trung Quốc” cho cổ phiếu của các doanh nghiệp nhà nước là chiến thuật của Bắc Kinh nhằm che đậy sự thất bại của nền kinh tế Trung Cộng.
Xu hướng chung của thị trường chứng khoán Trung Quốc kể từ năm 2015 là dao động quanh mốc 3,000 đến 3,200 điểm, với các nhà đầu tư Trung Quốc có xu hướng tập trung vào các đợt tăng và giảm ngắn hạn. Ông Củng nói, “Hệ thống định giá mới không thể thay đổi xu hướng chung của thị trường chứng khoán Trung Quốc.”
Ông tin rằng Bắc Kinh cảm thấy mất thể diện về việc nền kinh tế của họ bị kìm hãm do thiếu vi mạch bán dẫn máy điện toán — hậu quả của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đang diễn ra. Hệ thống định giá mới nhằm mục đích cung cấp một số trợ giúp cho các SOE công nghệ cao và qua đó, kích thích nền kinh tế đang chững lại.
Tuy nhiên, ông Củng tin rằng diễn biến này nói lên một sự thật cay đắng rằng ĐCSTQ — từ cấp trung ương đến địa phương — đang dần cạn tiền.
Thị trường chứng khoán Trung Quốc kỳ lạ
Nhà kinh tế Lý Hằng Thanh (Li Hengqing) mô tả thị trường chứng khoán Trung Quốc là “kỳ lạ.”
Ví dụ, ông giải thích thị trường này đã trở nên điên cuồng như thế nào vào tháng 05/2015 khi truyền thông Trung Cộng đưa tin rằng lãnh đạo cộng sản Tập Cận Bình đã khích lệ một phóng viên đi cùng về giao dịch chứng khoán: “Thị trường sẽ sớm đạt 10,000 điểm,” ông Tập nói.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng này không kéo dài lâu. Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã sụp đổ vào tháng Sáu năm đó.
Ông Lý nói rằng trong thế giới thực, hoạt động của cổ phiếu phụ thuộc vào thị trường thực. Việc đánh giá cao một cách giả tạo của chính quyền Trung Cộng có thể thu hút các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, nhưng đà tăng đó sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.
Ông Lý nói khi giải thích logic của ĐCSTQ đằng sau hệ thống định giá mới: “Các nhà chức trách Trung Cộng đã thổi phồng cái gọi là ‘định giá hợp lý’ đối với SOE với hy vọng rằng giá trị cổ phiếu của các công ty này sẽ tăng lên và do đó sẽ thu hút các nhà đầu tư; và đổi lại, việc đầu tư tăng lên sau đó sẽ giải quyết vấn đề thiếu hụt tài chính.”
Tuy nhiên, ông nói, Bắc Kinh đã không nhận ra rằng hiệu quả hoạt động thấp của SOE sẽ tiếp tục hạn chế giá trị thị trường của các doanh nghiệp này.
Ông Lý cho biết, “Các SOE đã độc quyền thị trường bằng cách dựa vào quyền lực và chính sách của nhà nước,” vốn hoàn toàn trái ngược với năng lực cạnh tranh tương đối yếu của các SOE trên thị trường.
Do thị trường chứng khoán suy yếu và căng thẳng đang diễn ra giữa Trung Cộng và Hoa Kỳ, các nhà đầu tư ngoại quốc đã đánh giá lại các khoản đầu tư của họ để tính đến mức độ rủi ro ngày càng tăng của thị trường Trung Cộng. Cả Hoa Kỳ và Canada đã đánh giá lại và phân bổ lại các khoản đầu tư liên quan đến lương hưu của họ ở Trung Cộng.
Ông Lý tin rằng Bắc Kinh đang nóng lòng thu hút các nhà đầu tư Trung Quốc để lấp đầy khoảng trống do sự rút lui của những nhà đầu tư ngoại quốc như vậy. Tuy nhiên, lời khuyên của ông dành cho các nhà đầu tư Trung Quốc là: “Đừng để bị lừa.”
(Bản tin có sự đóng góp của Lâm Sầm Tâm – Vân Du biên dịch)
