Một tàu khảo sát và năm tàu hộ tống của Trung Cộng vẫn ở trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam hôm 27/5, một ngày sau khi Việt Nam đưa ra yêu cầu hiếm hoi thúc giục các tàu này rời đi.
Tàu Hướng Dương Hồng 10 của Trung Cộng bắt đầu hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam từ ngày 7/5, gần các lô dầu khí mà Việt Nam cùng Nga khai thác.
Hành động này đánh dấu sự xâm phạm đáng kể nhất kể từ năm 2019, theo Ray Powell, người đứng đầu Dự án Myoushu của Đại học Stanford về Biển Đông.
Hãng Reuters dẫn lời ông Powell cho biết hành vi của Trung Cộng và phản ứng của Việt Nam là một “sự leo thang đáng lo ngại”.
Trung Cộng tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết các vùng biển giàu năng lượng ở Biển Đông, bao gồm cả các khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Năm 2019, đã có một vụ tương tự kéo dài ba tháng và phần lớn nhắm vào một lô dầu khí do công ty dầu mỏ Rosneft của nhà nước Nga vận hành. Chưa đầy hai năm sau đó, Rosneft đã bán tài sản của mình ở Biển Đông cho công ty nhà nước Zarubezhneft cũng của Nga, công ty vận hành một số mỏ khí đốt đang diễn ra tranh chấp.
Trong vài tuần qua, tàu khảo sát và đôi khi có hàng chục tàu hộ tống đã di chuyển phần lớn qua lô khí đốt 04-03, do Vietsovpetro, một liên doanh giữa Zarubezhneft và PetroVietnam vận hành, theo dữ liệu theo dõi tàu biển được chia sẻ với Reuters bởi Dự án Đại Sự Ký Biển Đông (SCSCI), một tổ chức phi lợi nhuận độc lập.
Các tàu này cũng thường xuyên đi qua các lô 132 và 131 mà Việt Nam đã cấp phép cho Vietgazprom, một liên doanh giữa tập đoàn khổng lồ Gazprom của Nga và PetroVietnam. Trung Cộng đã đưa ra các hồ sơ dự thầu cạnh tranh để cấp phép cho hai lô đó.
Cả ba công ty và đại sứ quán Nga tại Hà Nội đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Cộng, Mao Ninh, phát biểu Trung Cộng có chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa và các vùng biển lân cận, cũng như quyền tài phán đối với các vùng biển liên quan.
“Các tàu liên quan của Trung Cộng thực hiện các hoạt động bình thường dưới quyền tài phán của Trung Cộng. Điều đó hợp pháp và hợp lệ, và không có vấn đề gì khi đi vào vùng đặc quyền kinh tế của các nước khác”, bà Mao Ninh nói trong một cuộc họp báo thường kỳ.
Mao Ninh cho biết Trung Cộng đã duy trì liên lạc với các bên liên quan về vấn đề này và muốn hợp tác với họ để “cùng nhau bảo vệ hòa bình và ổn định của Biển Đông”, đồng thời nói thêm rằng Trung Cộng sẽ “chắc chắn bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình”.
Trong khi đó hôm 25/5, khi Việt Nam đưa ra một tuyên bố công khai hiếm hoi yêu cầu các tàu rời đi, thì các tàu này đang ở lô 129, cũng do Vietgazprom điều hành, theo ông Powell.
Tuyên bố này được đưa ra sau chuyến thăm Hà Nội hôm 22/5 của cựu Tổng thống Nga và Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev.
Ông Powell cho biết hai tàu kiểm ngư của Việt Nam đã theo dõi các tàu Trung Cộng ở khoảng cách 200-300 mét vào hôm 26/5, đồng thời lưu ý rằng các tàu Trung Cộng đã di chuyển đến một khu vực liền kề với các tàu do các công ty Nga điều hành.
Theo quy tắc quốc tế, tàu được phép đi qua vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia khác nhưng các hoạt động của Trung Cộng từ lâu đã bị Việt Nam và các quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, bao gồm cả Philippines và Malaysia, coi là thù địch. (BBC)
