Thanh Hà
Chính quyền Teheran thông báo tổng thống Iran Ebrahim Raissi và ngoại trưởng Hossein Amir Abdollahian thiệt mạng trong một tai nạn trực thăng xảy ra chiều ngày 19/05/2024.
Tổng thống Iran Raissi, 63 tuổi, thuộc cánh cực kỳ bảo thủ, được coi là một trong những nhân vật có nhiều triển vọng kế vị giáo chủ Ali Khamenei. Các nhà lãnh đạo trên thế giới và các tổ chức Hồi Giáo theo hệ phái Shia được Iran tài trợ gửi điện chia buồn với Teheran. Chính quyền Iran họp khẩn để chuẩn bị cho những bước kế tiếp.
Trực thăng chở tổng thống Raissi và ngoại trưởng Amir Abdollahian bị rơi ở khu vực tây bắc Iran gần thành phố Jofa, cách biên giới với Azerbaijan khoảng 100 km. Trước đó cả hai đã cùng với tổng thống Azerbaijan khánh thành một đập thủy điện. Do thời tiết xấu và trực thăng đã bay qua một khu vực rừng núi hiểm trở, các toán cứu hộ đã mất nhiều thời gian để phát hiện địa điểm xảy ra tai nạn. Iran lập tức huy động quân đội và các toán cứu hộ đến hiện trường. Mãi đến sáng nay mới tìm được xác máy bay. Toàn bộ 9 người trong chiếc trực thăng bị nạn tử vong.
Thông tín viên đài RFI Siavosh Ghazi từ Teheran cập nhật thông tin :
« Các toán cứu hộ đã đến hiện trường, nơi trực thăng chở tổng thống Raissi bị nạn. Hình ảnh xác trực thăng bị cháy rụi đã được chiếu đi rộng rãi trên đài truyền hình Nhà nước. Giờ đây đã có thông tin chính thức : tổng thống Raissi đã thiệt mạng trong vụ trực thăng của ông bị rơi khi từ Azerbaijan trở về. Ngoại trưởng Iran cũng có mặt trên chuyến bay này cùng với 7 người khác. Nhiều bức điện chia buồn đang dồn dập được gửi đến Teheran. Giờ đây, mở ra một giai đoạn chuyển tiếp qua việc Iran thành lập một hội đồng tổng thống lâm thời bao gồm phó tổng thống thứ nhất, chủ tịch Quốc Hội và người đứng đầu Tư Pháp Iran. Hội đồng này có trọng trách tổ chức lại bầu cử tổng thống trong vòng 50 ngày sắp tới. Từ nay tới đó, phó tổng thống thứ nhất điều hành công việc đất nước ».
Phản ứng quốc tế
Giáo chủ Khamenei sáng nay vừa quyết định ban bố tình trạng Quốc tang trong 5 ngày và chính thức chỉ định phó tổng thống thứ nhất, Mohammad Mokhber làm quyền tổng thống cho đến khi Iran tổ chức lại một cuộc bầu cử vào khoảng giữa tháng 07/2024. Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Iran, Ali Bagheri được đè cử đứng đầu bộ Ngoại Giao.
Các nước phương Tây gửi điện chia buồn với gia đình các « nạn nhân », với « nhân dân Iran ». Ý và Tây Ban Nha cho biết sẽ theo dõi sát những quyết định sắp tới trong chính quyền Iran. Tổng thống Putin thương tiếc một « người bạn thực thụ của nước Nga ». Đối với Bắc Kinh, cái chết của tổng thống Raissi là « một tổn thất to lớn đối với nhân dân Iran ». Phản ứng từ phía các nước Hồi Giáo và Ả Rập thống thiết hơn : từ Ai Cập đến Thổ Nhĩ Kỳ, Syria chia sẻ « nỗi đau với Iran, một quốc gia anh em ». Pakistan để quốc tang 1 ngày. Vào cuối tháng 04/2024, Islamabad vừa trọng thể tiếp đón tổng thống Iran.
Cuối cùng các phong trào Hồi Giáo theo hệ phái Shia được Teheran yểm trợ, như tổ chức Hamas của Palestine hay Hezbollah tại Liban, trong điện chia buồn đều nhấn mạnh đến công lao và vai trò quyết định của cố tổng thống Iran trong việc « bảo trợ cho các phong trào kháng chiến » chống lại Nhà nước Do Thái.
