Những thay đổi mới đây về xếp hạng cuộc đua chính trị từ Cook Political Report và những thay đổi khác làm dấy lên suy đoán rằng Hạ viện sẽ chuyển sang xanh trong khi Thượng viện chuyển sang đỏ.
Còn một năm nữa mới đến cuộc tổng tuyển cử năm 2024, những đồn đoán vẫn tiếp tục xoay quanh triển vọng tình thế ở Capitol Hill sẽ đảo ngược — tức là Thượng viện chuyển sang màu đỏ và Hạ viện chuyển sang màu xanh — mặc dù một số nhân tố khó lường cho thấy mọi thứ vẫn sẽ như cũ.
Các cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ năm 2024 dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 05/11 năm tới, khi người Mỹ sẽ đi bỏ phiếu để bầu ra tổng thống và phó tổng thống, sẽ có 435 ghế trong Hạ viện được bầu lại, và 34 trong số 100 ghế tại Thượng viện sẽ được đưa ra tranh cử.
Phân tích mới nhất của Cook Political Report (CPR) vừa nêu ra tình huống trong đó cuộc bầu cử năm 2024 dẫn đến một sự định đoạt rằng Quốc hội không do một đảng kiểm soát — mà Đảng Cộng Hòa giành được quyền kiểm soát Thượng viện nhưng mất Hạ viện.
Theo phân tích này, Đảng Dân Chủ dường như có một cơ hội “chắc chắn” trong việc lấy lại 5 ghế mà họ cần để giành lại quyền kiểm soát Hạ viện.
Một phần là do mức chênh lệch: có 18 thành viên Đảng Cộng Hòa dễ lung lay ở các địa hạt đã bầu cho Tổng thống (TT) Biden 2020, so với 5 thành viên Đảng Dân Chủ dễ lung lay ở các địa hạt bầu cho cựu TT Trump.
Một phần khác trong tính toán của CPR đã nêu lên rằng các cơ hội của Đảng Dân Chủ nhằm đảo ngược Hạ viện theo hướng có lợi cho họ là các cuộc tranh cãi về chức chủ tịch Hạ viện vừa qua.
Chức chủ tịch Hạ viện trở thành tâm điểm
Trong phân tích này, ông David Wasserman của CPR lập luận rằng sự hỗn loạn xung quanh việc truất phế cựu Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng Hòa-California) và việc bầu ra Chủ tịch Hạ viện đương nhiệm Mike Johnson (Cộng Hòa-Louisiana) đã “tăng thêm” niềm tin của Đảng Dân Chủ tại Hạ viện rằng họ có thể lật đổ 5 ghế mà họ cần để lấy lại Hạ viện.
Theo ông Wasserman, kế hoạch của họ là thuyết phục “các cử tri dao động rằng không thể tin tưởng trao những vị trí quyền lực then chốt cho những dân biểu Đảng Cộng Hòa ‘không làm tròn chức trách.’”
Đó có thể là một việc khó đạt được, đặc biệt nếu ký ức về những thăng trầm của vị trí chủ tịch phai mờ dần và nếu Chủ tịch Hạ viện đương nhiệm Mike Johnson (Cộng Hòa-Louisiana) chứng tỏ bản thân là một nhà lãnh đạo có năng lực và kiên định, có thể dẫn dắt Hạ viện thoát khỏi tình trạng chính trị đảng phái rối ren, tránh được những cạm bẫy, và hoàn thành công việc.
Tân Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Mike Johnson (Cộng Hòa-Louisiana) tuyên thệ nhậm chức sau khi Hạ viện tổ chức một cuộc bầu cử tại Tòa nhà Capitol ở Hoa Thịnh Đốn, hôm 25/10/2023. (Ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images)
Trong một cuộc phỏng vấn với Washington Journal của C-Span, ông Wasserman nói rằng ông Johnson đứng về phía bảo tồn truyền thống trong các vấn đề mà Đảng Dân Chủ xem trọng (ví dụ như phản đối hôn nhân đồng giới và giúp đưa ra lý do hợp lý để phản đối kết quả bầu cử năm 2020).
Tuy nhiên, ông Wasserman thừa nhận rằng Đảng Dân Chủ khó có thể khiến các quan điểm bảo tồn truyền thống của ông Johnson trở thành tâm điểm của cuộc bầu cử năm 2024 “vì những ồn ào của chu kỳ bầu cử này,” nếu xét đến sự năng động của cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc là một nhân tố khó lường để các cuộc đua vào Quốc hội được xem là quan trọng đáng kể.
Phá vỡ tiền lệ?
Lịch sử chắc chắn dường cho thấy rằng hiện trạng sẽ vẫn như cũ (tức là Hạ viện vẫn đỏ). Xét cho cùng, Hạ viện chưa hề bị đảo ngược trong suốt một chu kỳ bầu cử tổng thống trong hơn 70 năm qua.
Tuy vậy, có một nhân tố khó lường khác là số lượng cử tri đi bỏ phiếu cho điều đang hình thành nên một cuộc bầu cử tổng thống chứa đựng nhiều nguy cơ, và rất có thể có tác động đến những chức vụ ít quan trọng hơn trong những cuộc đua ngang sức vốn có một tác động đáng kể đến kết quả cuối cùng.
Tuy nhiên, ông Wasserman lập luận rằng Đảng Dân Chủ có thể thành công trong việc lật đổ ít nhất 5 trong số 18 ghế dễ lung lay do Đảng Cộng Hòa nắm giữ bằng cách đưa ra cách nói rằng tất cả 18 ghế đó đã bỏ phiếu bầu ông Johnson làm Chủ tịch Hạ viện và “đưa ra bằng chứng cho cử tri thấy rằng những dân biểu Đảng Cộng Hòa này không ôn hòa như họ vẫn thể hiện ra.”
“Khối đa số Hạ viện đã không bị lật ngược trong một chu kỳ bầu cử tổng thống kể từ năm 1952,” ông Wasserman nói. “Xét đến việc có 18 dân biểu Đảng Cộng Hòa ở các địa hạt mà Tổng thống Biden giành chiến thắng và chỉ có 5 dân biểu Đảng Dân Chủ ở các địa hạt mà ông Trump giành chiến thắng, thì họ sẽ có những ghế đầy cạnh tranh phải đạt được.”
Hơn nữa, 11 trong số 18 dân biểu Đảng Cộng Hòa dễ lung lay đó đều ở California và New York, những tiểu bang mà Đảng Dân Chủ không đạt kết quả tốt trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Nhưng nếu có đông đảo cử tri đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống mang tính quyết định này — điều mà một số nhà phân tích cho rằng có thể xảy ra — thì như thế có thể ảnh hưởng đến các cuộc đua ít quan trọng hơn và làm tăng cơ hội Hạ viện chuyển sang xanh.
Thêm vào đó, theo phân tích của CPR, 11 trong số 18 người đó là những dân biểu được bầu lên lần đầu và “ít có tiếng tăm chính trị hơn.” Điều đó cho thấy họ dễ bị thay thế khi những cử tri dao động tạo nên xu hướng thay đổi.
Còn nói về việc thay đổi ghế chủ tịch Hạ viện, ông McCarthy từng là một người gây quỹ rất hiệu quả cho các dân biểu Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện. Ông đã giúp gây quỹ để các ứng cử viên Đảng Cộng Hòa giành được Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vừa qua.
Ông Johnson có ít kinh nghiệm gây quỹ hơn và, theo ông Wasserman, “chưa biết liệu ông ấy có thực sự có thể thực hiện tốt vai trò mà ông McCarthy đã để lại” là gây quỹ tái tranh cử hay không.
Các nhà phân tích của CPR đã nêu ra một điều thuận lợi khác cho Đảng Dân Chủ tại Hạ viện, đó là 5 sự thay đổi mới trong cuộc đua, trong đó 3 thay đổi có lợi cho Đảng Dân Chủ và 2 thay đổi có lợi cho Đảng Cộng Hòa.
Về phía Đảng Cộng Hòa, chiếc ghế của Dân biểu David Valadao (Cộng Hòa-California) đã chuyển từ “nghiêng về Đảng Cộng Hòa” sang “chưa ngã ngũ”; Dân biểu Rich McCormick (Cộng Hòa-Georgia) đã chuyển từ “chắc chắn của Đảng Cộng Hòa” sang “có thể của Đảng Cộng Hòa”; và Dân biểu Derrick Van Orden (Cộng Hòa-Wisconsin) đã chuyển từ “có thể của Đảng Cộng Hòa” sang “nghiêng về Đảng Cộng Hòa.”
Về phía Đảng Dân Chủ, ghế của Dân biểu Jared Golden (Dân Chủ-Maine) đã chuyển từ “nghiêng về Đảng Dân Chủ” sang “chưa ngã ngũ” và ghế của Dân biểu Dan Kildee (Dân Chủ-Michigan) đã chuyển từ “có thể của Đảng Dân Chủ” sang “nghiêng về Đảng Dân Chủ.”
Sau tất cả những thay đổi nói trên, CPR cập nhật xếp hạng Hạ viện như sau: Đảng Cộng Hòa có ít nhất có 208 ghế nghiêng về họ, Đảng Dân Chủ có 203 ghế, và có 24 ghế chưa ngã ngũ.
Ngược lại, mới đây các nhà phân tích tại Trung tâm Chính trị UVA đã chuyển ba ghế được xếp hạng “chưa ngã ngũ” ở North Carolina đang do Đảng Dân Chủ nắm giữ thành “chắc chắn của Đảng Cộng Hòa” sau khi Tòa án Tối cao tiểu bang một lần nữa mở ra cơ hội cho một kế hoạch tái phân chia địa hạt bầu cử của Đảng Cộng Hòa vào năm 2024.
Cụ thể, ba chiếc ghế của các dân biểu Kathy Manning (Dân Chủ-North Carolina), Wiley Nickel (Dân Chủ-North Carolina), và Jeff Jackson (Dân Chủ-North Carolina) đều đã chuyển sang “chắc chắn của Đảng Cộng Hòa” sau khi cơ quan lập pháp do Đảng Cộng Hòa dẫn đầu ở tiểu bang này phê chuẩn một bản đồ mới.
Trước đó trong tháng Mười, Trung tâm Chính trị UVA đã chuyển chiếc ghế của Dân biểu Barry Moore (Cộng Hòa-Alabama) từ “chắc chắn của Đảng Cộng Hòa sang “có thể của Đảng Dân Chủ.”
Nhìn chung, sau những thay đổi mới nhất trong cuộc đua, phân tích của CPR cho biết số ghế ít ra nghiêng về Đảng Cộng Hòa là 208, Đảng Dân Chủ có 203, trong khi 24 ghế còn lại chưa ngã ngũ.
Theo Trung tâm Chính trị UVA, Đảng Cộng Hòa có 214 ghế nghiêng về họ, Đảng Dân Chủ có 204 ghế, và 17 ghế chưa ngã ngũ.
Còn Thượng viện thì sao?
Trong cuộc đua vào Thượng viện, có 23 ghế đang do nghị sĩ Đảng Dân Chủ nắm giữ và 11 ghế đang thuộc Đảng Cộng Hòa sẽ được bầu lại vào năm 2024.
Để giành quyền kiểm soát Thượng viện, Đảng Cộng Hòa chỉ cần hai ghế để nắm quyền kiểm soát (sẽ giảm xuống chỉ còn một ghế nếu họ giành được chức tổng thống).
Đảng Dân Chủ luôn phải đối mặt với một bản đồ đầy cam go trong lịch sử, và giờ đây họ đang bảo vệ ba tiểu bang mà cựu Tổng thống Donald Trump đã giành được vào năm 2020 — Montana, Ohio, và West Virginia.
“Đảng Dân Chủ đang ra sức phòng thủ nhiều hơn Đảng Cộng Hòa,” Trung tâm Chính trị UVA viết trong một phân tích hồi đầu năm nay.
West Virginia, tiểu bang ủng hộ ông Trump nhiều thứ hai trên bản đồ, dường như là một cơ hội chắc chắn cho Đảng Cộng Hòa, với việc Thống đốc Jim Justice đầy tiếng tăm đang tranh cử vào chiếc ghế Thượng viện hiện do Thượng nghị sĩ Joe Manchin (Dân Chủ-West Virginia) nắm giữ. Ông Manchin vẫn chưa quyết định liệu ông có tái tranh cử hay không.
Nếu quyết định ra tranh cử ghế Thượng viện, ông Manchin cũng phải đối mặt với thách thức từ Dân biểu Alex Mooney (Cộng Hòa-West Virginia), người mà vào tháng Mười Một năm ngoái đã chính thức tuyên bố ra tranh cử.
(Theo The Epoch Times)
