Người Mỹ thực sự nhất trí về một điều giữa thời điểm bất hòa sâu sắc này: Ông Joe Biden đã quá già để trở thành một tổng thống hiệu quả trong nhiệm kỳ thứ hai. Người Mỹ ít lo ngại về vấn đề tuổi tác của ông Donald Trump dù ông Trump chỉ trẻ hơn ông Biden vài tuổi.
Nhưng với ông Trump, họ quan ngại về nhiều vấn đề khác. Ông Trump ít nhất hiện đang bỏ xa các đối thủ của mình để giành được đề cử của Đảng Cộng hòa bất chấp các cáo trạng hình sự nhắm vào ông. Chẳng màng tới tuổi tác của ông Trump, một số người cho rằng người đàn ông 77 tuổi này phải trưởng thành.
Một cuộc thăm dò mới từ AP và Trung tâm Nghiên cứu các vấn đề công NORC cho thấy phần lớn công chúng nhất trí một cách kỳ lạ trong việc đánh giá một đặc điểm mà ông Biden không thể thay đổi.
Tổng thống đã tự mình nêu lên vấn đề tuổi tác, bằng những câu nói khôn ngoan, như thể đang cố gắng xoa dịu cử tọa về độ tuổi 80 của ông.
Phân biệt tuổi tác có thể bị cấm ở nơi làm việc nhưng chủ nhân của tổng thống – người dân – không ngại thành kiến.
Trong cuộc thăm dò, tới 77% cho rằng ông Biden đã quá già để có thể nắm quyền thêm 4 năm nữa. Không chỉ 89% đảng viên Đảng Cộng hòa nói như vậy mà 69% đảng viên Đảng Dân chủ cũng nói như vậy. Quan điểm đó đồng nhất ở mọi nhóm tuổi, không chỉ bởi những người trẻ tuổi dù là các đảng viên Đảng Dân chủ lớn tuổi đặc biệt ủng hộ nỗ lực tranh cử năm 2024 của ông nhiều hơn.
Ngược lại, khoảng một nửa số người trưởng thành ở Hoa Kỳ cho rằng Trump đã quá già để nắm quyền, và ở đây xuất hiện sự chia rẽ đảng phái quen thuộc – Đảng Dân chủ có nhiều khả năng loại ông Trump theo độ tuổi hơn so với Đảng Cộng hòa.
Điều rõ ràng từ cuộc thăm dò là người Mỹ đang lên tiếng loại bỏ người già và ủng hộ người trẻ, hoặc ít nhất là trẻ hơn.
Các đảng viên Đảng Dân chủ, Đảng Cộng hòa và các đảng viên độc lập đều muốn áp đặt giới hạn độ tuổi đối với chức vụ tổng thống, chức vụ ở Quốc hội và ở Tòa án Tối cao. Tổng cộng có khoảng 2/3 số người trưởng thành ở Hoa Kỳ ủng hộ mức trần về độ tuổi đối với các ứng cử viên cho chức tổng thống và cho chức vị ở Quốc hội cũng như độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc đối với các thẩm phán.
Cụ thể, 67% ủng hộ việc yêu cầu các thẩm phán Tòa án Tối cao nghỉ hưu ở một độ tuổi nhất định, 68% ủng hộ mức trần tuổi đối với các ứng cử viên vào Hạ viện và Thượng viện, và 66% ủng hộ mức trần tuổi đối với các ứng cử viên tranh cử tổng thống.
Với Hiến pháp và với thực trạng rằng những người cao tuổi đang nắm quyền điều hành thì chớ mong điều đó sẽ sớm xảy ra.
Dù vậy, cuộc thăm dò cho thấy nhiều người bất kể là đảng phái nào đã cởi mở muốn thấy một khuôn mặt trẻ, mới mẻ hoặc vừa trẻ vừa mới.
Trong số này là ông Noah Burden, 28 tuổi, một nhà tư vấn truyền thông ở Alexandria, Virginia. Dù rằng ông thích ông Biden hơn ông Trump, nhưng ông hy vọng những người ra tranh cử tổng thống gần với thế hệ của ông hơn.
“Nhìn chung họ đã quá già,” ông Burden nói. Thế hệ cũ đó đại diện cho “ý thức về các giá trị và ý thức về đất nước và thế giới không còn chính xác nữa. Có thể có quan điểm nguy hiểm.”
Tương tự, ông Greg Pack, 62 tuổi, một cư dân Oklahoma từng bỏ phiếu cho ông Trump và có thể sẽ tiếp tục bỏ phiếu cho ông Trump, mong muốn ông Biden và ông Trump đều tiến lên.
Ông Pack, một y tá, cho biết: “Chỉ cần xem và nghe ông Biden nói thì khá rõ ràng rằng ông không còn như xưa nữa”.
Ông Trump thì sao? “Ông ấy sắc sảo hơn rất nhiều nhưng đến cuối nhiệm kỳ, ai biết được?” ông Pack nói khi đang nghĩ đến tháng 1 năm 2029. “Tôi đã sẵn sàng cho một người trẻ hơn.” Cử tri này đã quá chán ngấy với một ông Trump “chỉ quan tâm đến bản thân mình” và “mang những bản cáo trạng như một bảng huân chương thành tích,” nhưng nếu ông Trump là người đánh bại ông Biden, thì hãy để như vậy.
Ý kiến của bạn?
Cuộc thăm dò của AP-NORC không chỉ dừng lại ở việc đặt câu hỏi và đưa ra các lựa chọn, mà còn yêu cầu mọi người đưa ra từ hoặc cụm từ đầu tiên xuất hiện trong đầu khi nhắc đến mỗi một nhân vật.
Các câu trả lời nhấn mạnh tuổi tác là lực cản đặc biệt đối với ông Biden trong các đảng phái, ngay cả khi mọi người không được nhắc nhở nghĩ về điều đó.
Trong những phản hồi đó, 26% đề cập đến tuổi của ông Biden và thêm 15% sử dụng những từ như “chậm” hoặc “không tỉnh tảo”. Trong số các đảng viên Đảng Dân chủ, tuổi của ông Biden được đề cập trên 28%. Họ ưa thích những từ ngữ như “tổng thống”, “lãnh đạo”, “mạnh mẽ” hoặc “có năng lực”. Tuy nhiên, một người tán thành công việc của ông lại gọi ông là “bô lão”.
Chỉ 3% trong cuộc khảo sát dùng từ “hoang mang” là từ mô tả đầu tiên về ông Trump và chỉ 1% sử dụng từ “già” hoặc tương tự. Thay vào đó, những từ hàng đầu là những từ như “tham nhũng” hoặc “quanh co” (15%), “xấu” và các từ ngữ tiêu cực nói chung khác (11%), những từ như “kẻ nói dối” và “không trung thực” (8%) và từ “tốt” cùng các nhận xét chung tích cực khác (8%).
Tại sao nhận thức của công chúng về tuổi tác hai người lại có sự khác biệt?
Ông Eric Dezenhall, 60 tuổi, nhà tư vấn quản lý bê bối doanh nghiệp, người đã theo dõi sự nghiệp của ông Trump và từng làm việc tại Tòa Bạch Ốc dưới thời Ronald Reagan, nói: “Ông Biden dường như rất dễ bị ảnh hưởng bởi các tình trạng liên quan đến tuổi tác. “Ngay cả những người thích ông cũng coi ông là người già yếu và lơ mơ đâu đó.”
Ông nói: “Dù những tiêu cực của ông Trump là gì, tôi không nghĩ hầu hết mọi người đều coi chúng có liên quan đến việc bị khuyết tật theo cách liên quan đến tuổi tác”. “Trên thực tế, bạn càng nhắm vào ông ấy, ông ấy càng giống như một đứa trẻ mới biết đi. Chắc chắn là đáng lo ngại, nhưng không nhất thiết là già cả. Ông Trump đã theo cách này trong gần tám thập niên và điều đó luôn thúc đẩy ông ấy tiến về phía trước.”
Đối với ông Diego Saldana, 31 tuổi, điều đó gần như xảy ra khi ông nhìn thấy Biden nói năng vấp váp hoặc đi đứng lọng cọng.
“Tôi thấy ông ấy có tất cả các triệu chứng mà ông tôi mắc phải,” Saldana nói. “Bạn không thể cai trị một đất nước” theo cách đó. Ông nội của Saldana hiện đã 94 tuổi. Saldana ủng hộ ông Trump bất chấp sự do dự trước các cáo buộc hình sự chống lại ông Trump.
Ông Eric Colwell, 34 tuổi, giám đốc kiểm toán ở Sacramento, California, nghĩ rằng “già” đối với ông Biden và “kém năng lực” đối với ông Trump là những từ ấn tượng đầu tiên của ông. Là một người độc lập, thiên về đảng Dân chủ, ông có vẻ hơi xấu hổ khi nói chuyện qua điện thoại rằng Hoa Kỳ không có ai tốt hơn hai người này.
“Các quý ông lớn tuổi. Bạn muốn các nhà lãnh đạo của mình, từ quan điểm trực quan, phải nhanh nhẹn và tràn đầy năng lượng. Và chúng ta có xu hướng thiếu cái đó.”
Ông Colwell coi ông Trump như “một nhân vật to lớn hơn, sống động hơn một chút, chỉ là về cá tính. Điều đó mang lại cho ông vẻ ngoài tràn đầy năng lượng.” Nhưng ông Colwell nói: “Ông Biden là một bước đi tốt để ổn định tình thế.” “Ông Biden đại diện nhiều hơn cho hiện trạng và trạng thái bình thường và đó có lẽ là điều ban đầu thu hút mọi người đến với ông ấy” sau những xáo trộn trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.
“Bây giờ bạn đã trở lại trạng thái ổn định. Nhưng xét về mặt tiến lên phía trước và có bất kỳ sự thay đổi nào có thể đo lường được đối với thế hệ của tôi, có lẽ chúng ta sẽ cần những người lãnh đạo trẻ hơn.”
Bà Alyssa Baggio, 32 tuổi, là một người độc lập theo khuynh hướng Dân chủ ở Vancouver, Washington, làm chuyên gia tuyển dụng cho một công ty xây dựng nhà. Bà cho rằng ông Biden đã quá già để đảm nhận chức vụ tổng thống trước khi ông bắt đầu. Bây giờ bà đã bị thuyết phục về điều đó và sẵn sàng bỏ phiếu cho người khác vào năm tới, nhưng không phải ông Trump.
“Tôi không nghĩ ông ấy đã làm việc kém cỏi khi đương nhiệm,” bà nói về ông Biden.
Không phải bà coi trọng kinh nghiệm, ngoại trừ trong lĩnh vực đối ngoại. “D.C. là một vũng lầy,” bà nói, “và càng có nhiều kinh nghiệm, bạn càng chìm sâu vào vũng lầy.”
Ông Jose Tapia, 33 tuổi, nhà quay phim của một công ty công nghệ ở Raleigh, North Carolina, cho biết: “Chắc chắn có rất nhiều người trẻ tuổi cũng có trình độ siêu cao. Vậy mà chẳng thấy gương mặt tươi trẻ nào cả.”
Những đảng viên Đảng Dân chủ lớn tuổi ít tiêu cực hơn những người trẻ tuổi về quyết định tái tranh cử của Biden. Trong cuộc thăm dò, chỉ có 34% đảng viên Đảng Dân chủ dưới 45 tuổi muốn ông tái tranh cử, so với 54% những người lớn tuổi hơn. Tuy nhiên, khoảng 3/4 đảng viên Đảng Dân chủ trẻ tuổi nói rằng ít nhất họ có thể sẽ ủng hộ ông nếu ông là ứng cử viên; những người khác không cam kết điều đó.
Tôn trọng người lớn tuổi
Tất cả những điều này khiến ông S. Jay Olshansky, giáo sư y tế công cộng và chuyên gia về lão hóa tại Đại học Illinois ở Chicago, chán nản. Ông cho rằng tuổi tác, khi đánh giá một ứng cử viên tổng thống, cũng chỉ đại loại như so sánh màu mắt mà thôi, và sự tập trung của công chúng vào tuổi tác sẽ đánh đổi sự khôn ngoan và kinh nghiệm.
Ông nói: “Đó là một dạng chủ nghĩa tuổi tác cổ điển mà chúng ta đã đấu tranh trong 50 năm qua.” “Tuổi tác của một cá nhân không quan trọng. Chính những chính sách mà họ đưa ra mới là quan trọng. Và số năm tuổi chẳng là một biến số quan trọng chút nào cả.”
Từ việc quan sát cả hai người đàn ông từ xa và kiểm tra hồ sơ y tế của họ, ông Olshansky coi ông Biden và ông Trump có khả năng là những “người siêu già” bất chấp những dấu hiệu suy nhược của ông Biden và những chỉ dấu quá cân của ông Trump.
Ông nói: “Biden có khả năng sống lâu hơn ông Trump vì ông ấy có ít yếu tố rủi ro tai hại và ông ấy tập thể dục khá đáng kể, trong khi ông Trump thì không”. Nhưng nhìn chung, “cả hai đều hoạt động ở mức rất cao”.
“Nếu bạn không thích những gì họ nói,” ông nói thêm, “không phải vì tuổi tác của họ đâu, mà vì bạn không ưa những gì họ thốt ra đó thôi.”
(VOA Tiếng Việt)
