Mối quan hệ tình cảm cá nhân giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã gây ra không ít phiền toái cho ông. Những rắc rối bắt nguồn từ vụ việc bà Nhàn và đồng bọn bị cáo buộc gây thiệt hại 94,6 tỷ đồng trong vụ thông thầu tại Trung tâm Công nghệ Sinh học Sài Gòn. Ngày 10/7, Toà án Nhân dân Sài Gòn đã tiến hành xét xử vắng mặt bà Nhàn trong vụ án thứ ba này.
Ngày 11/7, Viện Kiểm sát Nhân dân Sài Gòn đã luận tội và đề nghị mức hình phạt cho 14 bị cáo trong vụ án này. Trong số đó, ông Dương Hoa Xô, cựu Giám đốc Trung tâm Công nghệ Sinh học Sài Gòn, đã thoát án tử hình nhờ việc nộp lại 11,35 tỷ đồng trong tổng số 14,4 tỷ đồng mà ông đã nhận hối lộ từ Công ty AIC. Ông Xô bị đề nghị mức án từ 15 đến 16 năm tù. Đối với bà Nhàn, đang trốn truy nã và bị xét xử vắng mặt, Hội đồng Xét xử đã đề nghị mức án lên đến 24 năm tù.
Trong thời gian dài trước Hội nghị Trung ương 7, khóa 13 vào tháng 5/2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tìm mọi cách để dùng vụ án của bà Nhàn nhằm loại bỏ ông Phạm Minh Chính khỏi ghế Thủ tướng, tạo cơ hội cho người của mình lên thay thế. Trong cuộc họp với cử tri Hà Nội vào ngày 13/5/2023, ông Trọng đã ám chỉ về việc này khi tuyên bố rằng “có trốn cũng không trốn mãi được đâu, trước sau chúng tôi cũng xử lý”.
Lúc đó, Bộ trưởng Công an Tô Lâm vẫn còn là người tâm phúc của ông Trọng. Trước tuyên bố của Tổng Bí thư, ông Tô Lâm cũng chỉ biết im lặng vì bà Nhàn là một nhân vật quan trọng được bảo vệ bởi nhiều quan chức cấp cao, không dễ dàng bắt được như Trịnh Xuân Thanh. Theo giới quan sát, vụ án của Công ty AIC và Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của công luận, bởi đây là vụ án mà Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực yêu cầu phải xử lý nghiêm túc. Điều này đã tạo nên một bản án vô hình, treo lơ lửng trên đầu Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Nguồn tin nội bộ cho biết, ông Tô Lâm và ông Phạm Minh Chính đều là những đàn em của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Cả hai đều là ứng viên hàng đầu cho chiếc ghế Tổng Bí thư của Đảng Cộng sản Việt Nam tại Đại hội 14, dự kiến diễn ra vào đầu năm 2026. Tuy nhiên, giữa họ luôn tồn tại sự nghi kỵ lẫn nhau, dù không nói ra nhưng ai cũng biết.
Tại thời điểm căng thẳng hiện nay, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phân công nhiệm vụ cho Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang. Cụ thể, Thủ tướng đã ký Quyết định số 613/QĐ-TTg, giao ông Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an và là thành viên Chính phủ, chủ trì làm việc với hai địa phương là thành phố Đà Nẵng và tỉnh Hưng Yên về các vấn đề kinh tế. Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi, khi có ý kiến cho rằng trách nhiệm của Bộ Công an là thực hiện chức năng quản lý nhà nước về an ninh trật tự, an toàn xã hội. Vậy tại sao Bộ trưởng Lương Tam Quang lại được giao nhiệm vụ liên quan đến kinh tế?
Công luận đặt câu hỏi liệu chỉ đạo này xuất phát từ gợi ý của Chủ tịch nước Tô Lâm hay là ý tưởng của chính Thủ tướng Chính. Có thể, Tô Lâm muốn sử dụng vụ án của bà Nhàn như một quân bài để mặc cả với ông Chính, khiến Thủ tướng phải làm như vậy để lấy lòng Chủ tịch nước, theo kiểu “có đi có lại, mới toại lòng nhau”.
Nhiều người cũng nghi ngờ rằng Thủ tướng Chính có thể đang lo lắng về những sai phạm lớn mà Bộ Công an đã có đủ tài liệu và có thể triệu tập ông bất kỳ lúc nào. Những diễn biến phức tạp này đã tạo nên một bức tranh chính trị đầy sóng gió, với những âm mưu và toan tính không ngừng nghỉ trong nội bộ Đảng và Chính phủ Việt Nam. Vụ án của bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn không chỉ là một vụ án kinh tế thông thường, mà còn là một phần trong cuộc đấu tranh quyền lực khốc liệt ở thượng tầng chính trị đất nước
