VOA News
Hoa Kỳ nhắc lại rằng họ ủng hộ Đài Loan tham gia hơn nữa vào hệ thống của Liên Hiệp Quốc và các diễn đàn quốc tế khác.
Số lượng người dân Hoa Kỳ học tập tại Trung Quốc đã giảm đáng kể trong những năm gần đây, từ khoảng 11.000 năm 2019 xuống còn 800 người trong năm nay, và sụt giảm nghiêm trọng đến mức một số học giả về Trung Quốc lo ngại rằng Mỹ có thể mất đi một thế hệ “chuyên gia về Trung Quốc”.
Ông David Moser, một người dân Hoa Kỳ đã sống và làm việc ở Trung Quốc hơn ba thập niên và là cựu giám đốc học thuật của China Educational Tours (CET) tại Bắc Kinh, nói: “Tôi đã không gặp một sinh viên Mỹ nào trong nhiều năm rồi”.
CET, được thành lập vào năm 1982, là một tổ chức có trụ sở tại chuyên tuyển dụng sinh viên Hoa Kỳ để nghiên cứu ngôn ngữ và văn hóa ngắn hạn ở Trung Quốc. Ông Moser nói rằng vị trí giám đốc học thuật của ông gần đây đã không còn và tổ chức này vẫn rất vất vả trong việc thu hút thêm sinh viên quay trở lại Trung Quốc.
CET từng thực hiện các chương trình du học ngắn hạn tại một số thành phố ở Trung Quốc, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Cáp Nhĩ Tân và Hàng Châu. Hiện tại, chương trình chỉ có ở Bắc Kinh và Thượng Hải. Phần về Cáp Nhĩ Tân trên trang web của CET cho thấy các chương trình “bị đình chỉ cho đến mùa xuân năm 2025”.
Ông Moser nói: “Chúng ta đã mất đi một thế hệ rất quan trọng, những người cần phải tiếp tục nghiên cứu hay học tập gì đấy ở Trung Quốc ngay bây giờ, để 10 năm nữa, họ trở thành… những [chuyên gia] rất giàu kinh nghiệm về Trung Quốc.”
Trong năm học 2011-2012, số lượng sinh viên Hoa Kỳ ở Trung Quốc là khoảng 15.000. Kể từ đó, với việc Tập Cận Bình trở thành nhà lãnh đạo Trung Quốc và xích mích ngày càng tăng giữa hai nước, con số này đã giảm, giảm đáng kể sau đại dịch xuống còn khoảng 200 ở mức thấp nhất.
Mất hiểu biết
Ông Moser cho rằng việc thiếu nhân tài hiểu rõ về Trung Quốc chắc chắn là một tổn thất to lớn đối với Hoa Kỳ.
Ông nói: “Bạn thực sự cần những người hiểu rõ hai hệ thống học thuật, hai hệ thống đại học và cách thức hoạt động của những việc này để không mắc phải sai lầm lớn”.
Tuy nhiên, các dự án của CET tại Đài Loan đang phát triển mạnh mẽ.
Ông Moser cho biết CET bắt đầu chương trình du học hè đầu tiên tại Đại học Quốc gia Đài Loan vào năm 2022, thu hút hơn 120 sinh viên Hoa Kỳ. Ông cho biết một chương trình được thành lập ở Đài Loan vì có quá ít sinh viên Hoa Kỳ muốn đến Trung Quốc.
Ông nói ông tin rằng bắt đầu từ khoảng năm 2008, khi Bắc Kinh tổ chức Thế vận hội đầu tiên, tình trạng ô nhiễm và vi phạm nhân quyền ở Trung Quốc đã khiến một số sinh viên Hoa Kỳ rời bỏ và xu hướng này vẫn chưa đảo ngược
Lệnh phong tỏa nghiêm ngặt của Trung Quốc trong đại dịch Covid-19 cũng là một bước ngoặt quan trọng. Vào thời điểm đó, nhiều người nước ngoài, trong đó có sinh viên Hoa Kỳ, đã rời khỏi Trung Quốc. Sau khi chính phủ Trung Quốc bất ngờ dỡ bỏ lệnh phong tỏa vào cuối năm 2022, hầu hết người nước ngoài đã không quay trở lại ngay lập tức.
Tư thế ngày càng hung hăng của Trung Quốc trên trường quốc tế dưới thời Tập Cận Bình, và tuyên truyền thù địch chống lại phương Tây trong nước, có thể đã ngăn cản các tài năng nước ngoài đến thăm Trung Quốc để trao đổi văn hóa và kinh doanh.
Luật phản gián sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2023 cũng khiến nhiều người dân Hoa Kỳ ngần ngại khi đến Trung Quốc chứ đừng nói đến việc học tập ở đó.
Khi quan hệ Mỹ-Trung xấu đi, các cuộc trao đổi học thuật chính thức cũng được đón nhận một cách lạnh lùng. Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đình chỉ tất cả các chương trình trao đổi Fulbright sang Trung Quốc và Hong Kong vào tháng 7 năm 2020.
Sau khi luật phản gián tác động tiêu cực đến Trung Quốc, chính phủ Trung Quốc đã tìm cách mở rộng thiện chí ở cấp độ giao lưu nhân dân. Ông Tập tuyên bố trong cuộc họp Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương tại San Francisco vào tháng 11 năm 2023: “Để mở rộng giao lưu giữa người dân Trung Quốc và Hoa Kỳ, đặc biệt là thế hệ trẻ, Trung Quốc sẵn sàng mời 50.000 thanh niên Hoa Kỳ đến Trung Quốc để trao đổi và nghiên cứu trong 5 năm tới.”
Học sinh trung học thăm Trung Quốc
Vào tháng 1 năm 2024, hơn 20 học sinh từ trường trung học Muscatine ở Iowa đã đến thăm Bắc Kinh, Hà Bắc và Thượng Hải. Vào tháng 3 có 24 học sinh từ trường trung học Lincoln và trường trung học Steilacoom ở tiểu bang Washington cũng đã lên máy bay từ San Francisco đến Bắc Kinh.
Đại học Ôn Châu và Đại học Kean ở New Jersey đã ký thỏa thuận cùng thành lập Đại học Ôn Châu-Kean vào tháng 5 năm 2006. Vào thời điểm đó, ông Tập là bí thư đảng ủy Chiết Giang, tỉnh Ôn Châu, quê hương của ông và ông đã tham dự lễ ký kết vào năm 2006.
Trong thư gửi chủ tịch Đại học Kean ngày 7/6, ông Tập khuyến khích các trường đại học ở hai nước tăng cường trao đổi và hợp tác. Tuy nhiên, ba ngày sau, 4 giáo viên người dân Hoa Kỳ đang giảng dạy các khóa học ngắn hạn tại Đại học Bắc Hoa ở Cát Lâm, Trung Quốc, đã bị một người đàn ông Trung Quốc đâm. Các quan chức Trung Quốc đã nhanh chóng xóa nội dung liên quan trên mạng xã hội và phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao đã gọi vụ việc là một “tai nạn” và sẽ không ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước.
Bà Meghan Burke, cựu giáo sư xã hội học tại Đại học Illinois Wesleyan, cho biết dù vụ tấn công giáo viên Hoa Kỳ là vụ việc gây sốc và bất ngờ nhưng bà vẫn hy vọng nó sẽ không ảnh hưởng đến niềm tin của người dân Hoa Kỳ khi học tập và du lịch tại Trung Quốc.
Khi được hỏi về 800 sinh viên Hoa Kỳ ở Trung Quốc hiện nay, bà Burke nói rằng đó là một điều đáng tiếc lớn đối với Hoa Kỳ.
“Ngôn ngữ là chìa khóa để hiểu văn hóa. Vì vậy, bất kỳ hạn chế nào trong việc học tiếng Quan Thoại hoặc các ngôn ngữ khác của Trung Quốc chỉ cản trở khả năng của chúng ta trong việc hiểu biết liên văn hóa rộng hơn và phức tạp hơn cũng như quan điểm quốc tế mà tôi nghĩ sẽ mang lại lợi ích cho tất cả những người tham gia vào các cuộc trò chuyện đó”, bà Burke nói.
Ngược lại, có 300.000 sinh viên Trung Quốc đang học tập tại Hoa Kỳ.
Ông Moser nói: “Sự bất đối xứng là không tốt đối với Trung Quốc, nhưng nó còn tồi tệ hơn nhiều”. “Người Trung Quốc có kiến thức rất tốt về Hoa Kỳ, về văn hóa, về chính phủ của Hoa Kỳ, mọi thứ.”
