Một ngày sau khi Bộ Công An Việt Nam chính thức xác nhận vụ bắt nhà báo Huy Đức, hai tờ báo hàng đầu của Mỹ là New York Times và Washington Post đồng loạt đưa tin vụ này.
Bản tin “Vietnam Arrests Prominent Journalist for Facebook Posts” (Việt Nam bắt giữ nhà báo nổi tiếng vì bài đăng trên Facebook) của báo New York Times hôm 7 Tháng Sáu nhấn mạnh: “Theo các nhóm nhân quyền, cáo buộc ‘lợi dụng các quyền tự do dân chủ’ nhắm vào ông Trương Huy San, tức Huy Đức, thường được nhà cầm quyền CSVN sử dụng để chống lại những người chỉ trích chính quyền.”
Cùng thời điểm, bản tin của Washington Post cho biết, tội danh mà ông Huy Đức bị áp đặt có thể khiến ông bị kết án từ hai đến bảy năm tù khi hầu tòa.
Bản tin trích dẫn thông cáo của The 88 Project, nhóm giám sát nhân quyền ở Việt Nam, cho biết vụ bắt giữ nhà báo Huy Đức “thể hiện một cuộc tấn công đáng báo động vào quyền tự do báo chí và là vụ mới nhất trong một cuộc đàn áp đang diễn ra nhằm vào các nhà cải cách.”
Dịp này, nhóm nêu trên kêu gọi Washington trừng phạt Hà Nội vì đàn áp những người bất đồng chính kiến.
Washington Post cho biết thêm, tin ban đầu về vụ bắt nhà báo Huy Đức lan truyền trên mạng xã hội sau khi ông này đột nhiên vắng mặt bất thường tại một sự kiện diễn ra ở Hà Nội vào ngày 1 Tháng Sáu.
Tin đồn càng thêm khả tín khi trang cá nhân của tác giả cuốn “Bên Thắng Cuộc” thu hút 350,000 lượt follower biến mất vào ngày 2 Tháng Sáu mà không rõ nguyên do.
Vài ngày trước khi “mất tích,” ông Huy Đức được ghi nhận đăng bài chỉ trích đảng do ông Nguyễn Phú Trọng lãnh đạo.
Hồi tháng trước, ông Tô Lâm, bộ trưởng Công An, giành ghế chủ tịch nước, điều mà một số nhà phân tích tin rằng là một phần của một loạt các thay đổi liên quan đến việc nhân vật nào cuối cùng có thể kế nhiệm chức tổng bí thư sau khi ông Trọng rời ghế vào năm 2026.
Chỉ số Tự Do Báo Chí Thế Giới 2024 do tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (RWB) công bố xếp Việt Nam ở vị trí thứ 174 trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Trong khi đó, Ủy Ban Bảo Vệ Ký Giả (CPJ) mô tả Việt Nam là “nhà tù tồi tệ thứ năm đối với các nhà báo trên toàn thế giới,” với ít nhất 19 phóng viên bị bỏ tù tính đến Tháng Mười Hai năm ngoái.
Hai nhóm tự do báo chí, cùng với tổ chức Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America) trong tuần này đã kêu gọi nhà cầm quyền CSVN trả tự do cho ông Huy Đức.
Theo Washington Post, ông Huy Đức lâu nay là một trong những nhà bình luận chính trị, xã hội nổi tiếng nhất ở Việt Nam và là người thường xuyên chỉ trích chính quyền.
Ông Cédric Alviani, giám đốc văn phòng Châu Á-Thái Bình Dương của RWB, bình luận: “Các bài viết của nhà báo Huy Đức là nguồn thông tin vô giá giúp công chúng Việt Nam tiếp cận những thông tin bị Hà Nội kiểm duyệt.”
Ông Huy Đức được ghi nhận là một nhà báo tự do kể từ năm 2009, thời điểm ông bị báo Sài Gòn Tiếp Thị sa thải dưới áp lực của Ban Tuyên Giáo vì quan điểm chính trị của mình.
Cuốn “Bên Thắng Cuộc” mà ông Huy Đức là tác giả, được đánh giá cao về Việt Nam thời điểm sau 1975.
Trước khi trở thành nhà báo, ông Huy Đức là quân nhân CSVN trong tám năm và từng chiến đấu trong cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 với Trung Quốc và cả ở Cambodia.
Ông đã nhận được học bổng Hubert H. Humphrey của chính phủ Mỹ tại Đại Học Maryland vào năm 2005-2006 và là nghiên cứu sinh Nieman tại Đại Học Harvard vào năm 2012-2013. (N.H.K)
