Bernd Debusmann Jr, BBC News, Capitol Hill
Các thành viên Đảng Cộng hòa ở Thượng viện Mỹ đã chặn việc thông qua dự luật viện trợ cho Ukraine sau khi không đạt được những yêu cầu buộc chính quyền siết chặt kiểm soát biên giới Hoa Kỳ mà họ mong muốn.
Gói viện trợ 110 tỷ USD bao gồm 61 tỷ USD dành cho Ukraine, cũng như ngân khoản dành cho Israel và viện trợ cho Gaza.
Đảng Cộng hòa nhấn mạnh rằng bất kỳ viện trợ nào cho Ukraine đều gắn liền với các cải cách sâu rộng về nhập cư và tị nạn của Mỹ.
Nhà Trắng cảnh báo rằng nguồn tài trợ của Mỹ dành cho Ukraine có thể sớm cạn kiệt.
Các thượng nghị sĩ đã bỏ 51 phiếu chống và 49 phiếu ủng hộ, trong khi về thủ tục thì cần tối thiểu 60 phiếu thuận để dự luật được đưa ra thảo luận.
Cuộc bỏ phiếu khiến tương lai viện trợ cho Ukraine trở nên mờ mịt và cũng khiến các nhà lập pháp phải quay trở lại bàn đàm phán vài ngày nữa là Quốc hội Mỹ dự kiến nghỉ đông.
Toàn bộ thượng nghị sĩ Cộng hòa đều bỏ phiếu chống, cùng với Thượng nghị sĩ độc lập Bernie Sanders, người trước đó đã bày tỏ sự e ngại rằng dự luật này bao gồm hàng tỷ USD viện trợ quân sự cho Israel.
“Tôi không tin rằng chúng ta nên phân bổ hơn 10 tỷ USD để chính phủ Netanyahu cực đoan cánh hữu tiếp tục cách triển khai quân sự hiện tại”, ông Sanders nói, đề cập đến chiến dịch đang diễn ra của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ở dải Gaza, khiến hàng ngàn thường dân thiệt mạng.
Ông Sanders, người đã chỉ trích ông Netanyahu trong một thời gian dài, nói thêm: “Những gì chính phủ Netanyahu đang làm là vô đạo đức, vi phạm luật pháp quốc tế và Mỹ không nên đồng lõa với những hành động đó”.
Trước đó vào ngày 6/12, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông “sẵn sàng thực hiện những thỏa hiệp đáng kể về vấn đề biên giới” để dự luật viện trợ được thông qua.
“Việc này không thể chờ được nữa”, ông Biden nói và cho biết thêm rằng “Đảng Cộng hòa trong Quốc hội sẵn sàng trao cho Putin món quà lớn nhất mà ông ta có thể hy vọng”.
Cũng trong ngày 6/12, chính quyền Biden đã công bố khoản hỗ trợ an ninh mới trị giá 175 triệu USD cho Ukraine từ nguồn tài trợ đã được phê duyệt. Gói này bao gồm đạn dược, tên lửa và đạn pháo, cũng như “thiết bị bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia”, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết trong một thông cáo báo chí.
Những lo ngại về tương lai của gói viện trợ trị giá 110 tỷ USD đã gia tăng vào ngày 5/12 sau khi cuộc họp ngắn dành cho các nhà lập pháp nhằm tăng cường hỗ trợ cho các quỹ mới đã thất bại một cách kịch tính.
Các thượng nghị sĩ hét vào mặt nhau về an ninh biên giới và ít nhất một tá đảng viên Đảng Cộng hòa đã đi ra khỏi phòng họp.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã hủy cuộc họp cấp cao trực tuyến với các nhà lập pháp về “vấn đề phút chót”, Lãnh đạo đa số Thượng viện Chuck Schumer cho biết hôm 5/12 nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.
Gói này đã bao gồm các điều khoản về an ninh biên giới, nhưng yêu cầu của Đảng Cộng hòa về những thay đổi bổ sung đối với các quy định về tị nạn của Mỹ đã khiến các cuộc đàm phán với Đảng Dân chủ trở nên phức tạp. Trong khi các thành viên của đảng hoàn toàn ủng hộ viện trợ cho Ukraine, một số người lại tìm cách sử dụng vấn đề này như một cách giải quyết những lo ngại đang gia tăng trong nước về biên giới phía nam Hoa Kỳ.
Trước cuộc bỏ phiếu thất bại để đưa gói viện trợ ra thảo luận, ông Schumer đã đưa ra lời kêu gọi đầy xúc động tới các đồng nghiệp của mình tại Thượng viện, nói với họ rằng cuộc bỏ phiếu là một “thời điểm lịch sử” quan trọng và họ nên “xông lên bảo vệ nền dân chủ” ở Ukraine.
“Bạn có thể chắc chắn rằng Vladimir Putin đang theo dõi sát sao,” ông nói.
(Chụp lại hình ảnh) Mỹ là nước viện trợ nhiều nhất cho Ukraine
Dự luật của Thượng viện cần chín phiếu của Đảng Cộng hòa để thông qua – một ngưỡng cuối cùng là quá cao. Một số đảng viên Đảng Dân chủ bày tỏ sự thất vọng với các đồng nghiệp Đảng Cộng hòa của họ.
“Binh sĩ Ukraine đang ở tuyến đầu đấu tranh cho dân chủ”, Elizabeth Warren, đảng viên Đảng Dân chủ Massachusetts, nói với các phóng viên. “Đây là về vấn đề tự do”.
Một số Thượng nghị sĩ nói rằng dù sẽ có nhiều cuộc đàm phán hơn nhưng vẫn chưa rõ liệu có thể đạt được bước tiến nào trước khi Quốc hội nghỉ đông vào tuần tới hay không.
Về phần mình, ông Schumer nói “chúng tôi sẽ xem” khi được hỏi liệu ông có tin các Thượng nghị sĩ có thể đạt được thỏa thuận trước kỳ nghỉ hay không, mặc dù ông tin rằng ông Biden đã đưa ra một “kế hoạch tốt và mạnh”.
Một trong những đảng viên Cộng hòa phản đối gói viện trợ này, Lindsey Graham của bàn South Carolina, cho biết ông không tin rằng sẽ có bất kỳ giải pháp nào có thể thực hiện được trong khoảng thời gian đó.
Theo ông Graham, ông Biden cuối cùng sẽ phải đàm phán nhiều hơn, đồng thời cho biết “điều đó sẽ cần đến sự lãnh đạo của ông ấy nếu không chúng ta sẽ mắc kẹt”.
“Họ biết chúng tôi muốn gì,” ông nói. “Tôi hy vọng chúng tôi có thể đưa vấn đề biên giới ra dự thảo”.
Ngay cả khi được Thượng viện thông qua, gói viện trợ này vẫn sẽ phải đối mặt với một trận chiến khó khăn ở Hạ viện.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson hôm 5/12 cho biết ông đã nói với Thượng viện rằng ông không thể thông qua bất kỳ khoản viện trợ nào cho Ukraine nếu không bao gồm các biện pháp an ninh biên giới quan trọng.
Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022, Quốc hội đã phê duyệt hơn 110 tỷ USD viện trợ kinh tế và quân sự cho Ukraine, hầu hết trong số đó đã được gửi đi.
Trong một lá thư gửi ông Johnson được công bố đầu tuần này, giám đốc ngân sách Nhà Trắng, Shalanda Young nói rằng Mỹ sẽ không thể cung cấp thêm vũ khí và thiết bị cho Ukraine “vào cuối năm nay” nếu không có hành động của Quốc hội.
Các quan chức Ukraine đã nhiều lần nhấn mạnh rằng họ coi viện trợ của Mỹ là rất quan trọng đối với khả năng của lực lượng nước này chống lại quân Nga và tái chiếm lãnh thổ bị chiếm đóng.
Hôm 5/12, người đứng đầu văn phòng tổng thống Ukraine, Andriy Yermak, nói tại US Institute of Peace (Viện Hòa bình Hoa Kỳ) rằng việc không đảm bảo được thêm viện trợ của Mỹ sẽ đồng nghĩa với “khả năng rất cao” rằng cuộc chiến sẽ thất bại và sẽ ” không thể tiếp tục giải phóng” các khu vực do Nga chiếm đóng.
Ở Ukraine, triển vọng mờ mịt về viện trợ bổ sung đã khiến tâm trạng một số bộ phận người dân trở nên u ám.
Tetyana, một cư dân Kyiv có con trai chiến đấu ở tuyến đầu, nói với BBC tuần này: “Tất nhiên là chúng tôi cần sự hỗ trợ, chúng tôi đang bảo vệ toàn bộ châu Âu”. “Chúng tôi cần thêm vũ khí vì con cái của chúng tôi đang chết dần chết mòn”.
(Jessica Parker đưa tin bổ sung từ Kyiv)
(Theo BBC)
