Thanh Hà
Trong cuộc họp thượng đỉnh hôm 15/11/2023 tại San Francisco, Hoa Kỳ, lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý nối lại đối thoại, tránh để hai cường quốc hàng đầu thế giới lao vào một cuộc « xung đột ». Quan trọng nhất là việc nối lại các liên lạc quân sự cấp cao. Nhưng nhiều xung khắc vẫn tồn tại sau thượng đỉnh Joe Biden – Tập Cận Bình lần này.
Để minh họa cho những căng thẳng nói trên, ngay sau cuộc đối thoại với ông Tập Cận Bình, tổng thống Biden một lần nữa nhắc lại chủ tịch Trung Quốc là một « nhà độc tài ». Còn theo hãng tin Mỹ AP, ông Tập Cận Bình trực tiếp quy trách nhiệm cho Washington trong việc cung cấp vũ khí cho Đài Loan, gây bất ổn trong khu vực
Đặc phái viên đài RFI Guillaume Naudin từ San Francisco tổng kết về thượng đỉnh Joe Biden và Tập Cận Bình trước thềm hội nghị APEC :
« Cuộc trao đổi diễn ra trong bốn giờ đồng hồ. Tổng thống Mỹ và chủ tịch Trung Quốc đã thảo luận về hầu hết hồ sơ, tuy nhiên gần như họ chẳng đồng ý với nhau về bất kỳ một chủ đề nào. Dù vậy, ít ra đây là dịp để lãnh đạo hai nước trao đổi quan điểm một cách trung thực, như tổng thống Joe Biden ghi nhận.
Ông nói : “Các cuộc họp luôn diễn ra một cách thẳng thắn và trung thực. Không phải lúc nào chúng tôi cũng đồng ý với nhau, nhưng đối thoại luôn thẳng thắn. Tôi nghĩ rằng hôm nay chúng tôi đã đạt được nhiều tiến bộ quan trọng”.
Những tiến bộ mà ông Biden muốn nói đến chính là thỏa thuận nối lại hợp tác chống nạn buôn ma túy tổng hợp Fentanyl. Đôi bên đồng ý khởi động các chương trình hợp tác để ngăn ngừa những hậu quả của việc phát triển công nghệ trí thông minh nhân tạo, nối lại liên lạc quân sự cấp cao, tránh để xảy ra những sự cố có thể dẫn tới khủng hoảng.
Trái lại, lãnh đạo hai cường quốc vẫn không có đồng thuận về chiến tranh Ukraina, về xung đột ở Trung Đông, hay về tự do hàng hải ở Biển Đông, hoặc là về những áp lực của Trung Quốc đối với Đài Loan vài tuần trước bầu cử tổng thống tại đảo này. Nói chung, còn rất nhiều bất đồng mà tổng thống Joe Biden sẽ phải xử lý. Nguyên thủ quốc gia Mỹ kết luận : “Trung Quốc và Hoa Kỳ trong thế cạnh tranh và trách nhiệm của tôi là giải quyết một cách hợp lý để tránh cho cạnh tranh đó dẫn đến xung đột. Đó là mục tiêu của tôi”.
Cũng vì tránh để xảy ra xung đột, lãnh đạo hai nước quyết định sẽ điện đàm trực tiếp với nhau khi cần. Trên nguyên tắc, họ sẽ không đợi thêm một năm nữa mới lại trao đổi với nhau ».
Như chính tổng thống Biden đã ghi nhận, Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai đối thủ cạnh tranh về kinh tế. Về mặt quân sự, Hoa Kỳ thông báo « các quan chức cấp cao hai bên sẽ nối lại đối thoại », và đây là điều « quan trọng bởi những sự cố nguy hiểm, hay không mang tính chuyên nghiệp » giữa Không Quân và Hải Quân hai nước có nguy cơ ngày càng thường xuyên xảy ra.
Đối với Bắc Kinh, điểm quan trọng nhất liên quan đến Đài Loan. AP trích lời một quan chức Mỹ cho biết chủ tịch Tập Cận Bình đã khẳng định Trung Quốc « không có ý định xâm chiếm Đài Loan ». Hãng tin Anh Reuters thì chú ý đến việc Bắc Kinh đòi Washington « ngừng trang bị vũ khí » cho Đài Bắc. Liên quan đến cuộc đọ sức Mỹ – Trung về kinh tế và công nghệ, cũng AP cho biết ông Tập Cận Bình xem các biện pháp trừng phạt của chính quyền Biden ảnh hưởng trực tiếp đến những « lợi ích chính đáng » của Trung Quốc.
Về phía Trung Quốc, tường thuật về thượng đỉnh Joe Biden – Tập Cận Bình, Tân Hoa Xã cho biết lãnh đạo Bắc Kinh « tập trung vào hai hồ sơ lớn là Đài Loan và lợi ích kinh tế » trong cuộc trao đổi với tổng thống Biden.
(Theo RFI)
