Chuyên gia nhận xét: ‘Chúng ta là một quốc gia nghiện nợ.’
Thâm hụt ngân sách hàng năm của Hoa Kỳ đã tăng 23% so với năm ngoái, lên gần 1.7 ngàn tỷ USD, khiến một chuyên gia chính sách tài khóa phải nhận xét rằng “chúng ta là một quốc gia nghiện nợ.”
Thâm hụt ngân sách năm nay cao hơn 320 tỷ USD so với năm ngoái, đạt 1.695 ngàn tỷ USD, theo báo cáo hàng tháng cuối cùng của Bộ Ngân khố cho cả năm tài khóa 2023, kết thúc hôm 30/09.
Lần cuối cùng mức chênh lệch ngân sách cao hơn được ghi nhận là vào năm 2021 khi chi tiêu cứu trợ đại dịch tăng vọt đã đẩy thâm hụt lên mức kỷ lục 2.78 ngàn tỷ USD.
Mặc dù mức thâm hụt ngân sách mới nhất thấp hơn 1 ngàn tỷ USD so với mức chênh lệch kỷ lục vào năm 2021, nhưng một số chuyên gia cho rằng mức thâm hụt ngân sách này cao một cách khó chịu và cần được giải quyết khẩn cấp.
Bà Maya MacGuineas, chủ tịch tổ chức Ủy ban Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm (CRFB), cho biết trong một tuyên bố: “Chúng ta là một quốc gia nghiện nợ nần,” đồng thời cho biết thêm rằng số tiền đã vay thực sự cao hơn nhưng đang bị tính thiếu do các vấn đề kế toán.
“Tổng mức thâm hụt lên tới 1.7 ngàn tỷ USD trong năm tài khóa 2023, nhưng chúng ta thực sự đã vay 2 ngàn tỷ USD khi quý vị điều chỉnh kế toán xung quanh kế hoạch xóa nợ sinh viên đã đảo ngược của Tổng thống Biden,” bà nói. “Điều đó có nghĩa là số tiền vay đã tăng gấp đôi so với năm ngoái. Với nền kinh tế đang phát triển và tỷ lệ thất nghiệp gần mức thấp kỷ lục, đây là lúc chúng ta phải nâng cao trách nhiệm tài khóa và giảm thâm hụt.”
Bà MacGuineas cảnh báo, với lãi suất công khố phiếu Hoa Kỳ ở mức cao nhất trong 15 năm, các khoản thanh toán lãi cho nợ chính phủ đã bùng nổ cao hơn và với tốc độ này, “chúng ta sẽ chi cho lãi suất nhiều hơn quốc phòng vào năm 2027.”
Bà nói: “Trước những nhu cầu khẩn cấp chính đáng như thiên tai hoặc xung đột ngoại quốc, những gánh nặng về lãi suất này có nghĩa là chúng ta không ứng phó đủ nhanh như khi không phải chịu cản trở từ lãi suất.”
Bà Yellen quy cho tiền thu thuế thấp
Bộ trưởng Ngân khố Janet Yellen cho rằng sự sụt giảm doanh thu của chính phủ là yếu tố chính khiến thâm hụt tăng cao trong năm nay.
Bà gợi ý rằng thu thêm thuế sẽ là giải pháp khắc phục, đồng thời đề cập đến kế hoạch của chính phủ Tổng thống Biden nhằm tăng cường thu thuế để đưa thêm tiền vào kho bạc chính phủ.
Bà Yellen cho biết trong một tuyên bố chung cùng với Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Shalanda Young: “Doanh thu giảm là nguyên nhân đáng kể dẫn đến thâm hụt năm 2023, nhấn mạnh tầm quan trọng của các chính sách do Tổng thống Biden ban hành và đề xướng nhằm cải tổ hệ thống thuế.”
Vào năm 2023, doanh thu thuế liên bang đã giảm 9.3% so với năm ngoái, gần như toàn bộ mức giảm là do thuế thu nhập cá nhân giảm 456 tỷ USD.
Một nguyên nhân chính khác làm giảm doanh thu của chính phủ là khoản đóng góp lợi nhuận của Hệ thống Dự trữ Liên bang vào Kho bạc thấp hơn 106 tỷ USD do lãi suất cao hơn.
Bù đắp một phần cho sự sụt giảm doanh thu là khoản thu từ bảo hiểm xã hội và hưu trí cao hơn 131 tỷ USD khi tiền lương tăng.
Trong năm tài khóa 2023, tổng số tiền vay từ công chúng của liên bang đã tăng 2 ngàn tỷ USD lên 26.2 ngàn tỷ USD.
Tính theo phần trăm tổng sản phẩm quốc nội (GDP), khoản vay từ công chúng đã tăng từ mức 96% vào cuối năm tài khóa 2022 lên 98% vào cuối năm tài khóa 2023.
Bà Yellen cũng đồng tình với những lo ngại về thâm hụt cao — nhưng khẳng định chính phủ Tổng thống Biden đang hành động để giải quyết vấn đề đó.
“Chính phủ Tổng thống Biden tiếp tục tập trung vào việc điều hướng quá trình chuyển đổi nền kinh tế của chúng ta sang tăng trưởng lành mạnh và bền vững,” bà nói. “Khi chúng tôi làm như vậy, Tổng thống và tôi cũng cam kết giải quyết các thách thức đối với triển vọng tài chính dài hạn của chúng ta.”
Bà nói, một phần quan trọng trong nỗ lực của chính phủ Tổng thống Biden nhằm giải quyết thâm hụt trong dài hạn là thu thêm thuế từ những người Mỹ và tập đoàn giàu có hơn.
Nợ quốc gia tăng cao
Kể từ đầu tháng Mười, nợ quốc gia đã tăng vọt.
Dữ liệu mới nhất của Bộ Ngân khố cho thấy, tính đến ngày 18/10, tổng nợ công đã đạt 33.63 ngàn tỷ USD. Con số này cao hơn khoảng 500 tỷ USD so với thời điểm báo cáo cuối cùng vào tháng Chín.
Có thời điểm trong tháng Mười, nợ quốc gia đã tăng 275 tỷ USD chỉ trong một ngày.
Theo ngân sách Tòa Bạch Ốc năm 2024, nợ quốc gia dự kiến sẽ vượt 43 ngàn tỷ USD vào năm 2033.
Hiện tại, tỷ lệ nợ trên GDP ở mức khoảng 100%.
Một báo cáo gần đây của nhóm Mô hình Ngân sách Penn Wharton ước tính rằng, ngay cả trong kịch bản “tốt nhất”, Hoa Kỳ chỉ có khoảng 20 năm để ổn định lại hệ thống tài chính của mình.
Báo cáo nêu, “Theo chính sách hiện tại, Hoa Kỳ có khoảng 20 năm để thực hiện hành động khắc phục, sau đó không có khoản tăng thuế hoặc cắt giảm chi tiêu nào trong tương lai có thể tránh được việc chính phủ vỡ nợ dù là rõ ràng hay ngầm (tức là việc tiền tệ hóa nợ tạo ra lạm phát đáng kể).”
Họ nói thêm, “Không giống như các vụ vỡ nợ về mặt kỹ thuật mà các khoản thanh toán chỉ bị trì hoãn, vụ vỡ nợ này sẽ lớn hơn nhiều và sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế Hoa Kỳ và thế giới.”
Các tác giả của báo cáo cảnh báo rằng lộ trình 20 năm để khắc phục tình trạng chi tiêu ngoài tầm kiểm soát của quốc gia hiện đang dựa trên giả định rằng những người tham gia thị trường (ví dụ như những người mua công khố phiếu Hoa Kỳ) tin rằng các hành động điều chỉnh tài khóa sẽ diễn ra trước thời hạn.
Báo cáo cảnh báo: “Nếu không phải như vậy mà là họ bắt đầu tin vào điều ngược lại, thì các động lực về nợ sẽ khiến khoảng thời gian cho hành động khắc phục thậm chí còn ngắn hơn.”
(The The Epoch Times)
