Phạm Vũ
Chưa bao giờ xuất hiện trước ống kính của báo chí, thậm chí tên thật cũng không được tiết lộ, cho dù truyền thông ghi nhận là Mohammed al-Masri. Tất cả chi tiết về cuộc đời nhân vật chỉ huy cánh vũ trang của Hamas hiện nay, Mohammed Deif, là vô cùng hiếm hoi. Nếu không muốn nói là “hoàn toàn bí ẩn.” Tờ France24 đã khai thác như thế.
Tấm ảnh duy nhất rõ mặt của Mohammed Deif mà toàn thế giới có thể nhìn thấy, là do AFP có được vào năm 2000, không rõ chụp ở địa điểm nào.
“Deif” là một biệt danh tiếng Ả Rập được dịch theo nghĩa đen là “khách”. Jacob Eriksson, một chuyên gia về cuộc xung đột Israel-Palestine giải thích: “Nó có nghĩa là anh ta không ở lại cùng một nơi quá một đêm để tránh bị Israel bắt.”
Hình ảnh trên trang web của hamas. Người trong ảnh được cho là Mohammed Deif khi loan báo cuộc tấn công Israel. Ảnh: Chụp từ hamas.ps
Trong gần ba thập niên, Mohammed Deif nằm trong danh sách ‘bị truy nã gắt gao nhất’ của Israel. Thủ lĩnh của Izz el-Deen al-Qassam, cánh vũ trang của Hamas, có vẻ như khó rời khỏi danh sách này trong tương lai gần.
Deif là người đứng đằng sau chiến dịch quân sự phát động từ Dải Gaza khiến Israel hoàn toàn bị động không trở tay kịp vào Thứ Bảy, ngày 7 Tháng Mười. Sau cuộc giao tranh dữ dội khiến Thủ tướng Benjamin Netanyahu phải tuyên bố chiến tranh với Hamas, người đang nằm trong tầm ngắm của Tel Aviv, không ai hết, chính là Deif.
Khi tiền thưởng bắt được Deif tăng, tham vọng chính trị của ông ta ở Gaza dự trù cũng sẽ tăng theo. Omri Brinner, nhà phân tích Israel và Trung Đông tại Nhóm Nghiên cứu An ninh Quốc tế Verona (ITSS), cho biết “uy tín” của Deif vốn đã rất mạnh mẽ, “Nhưng với chiến dịch này – thành công nhất trong lịch sử kháng chiến của người Palestine – di sản của ông sẽ tồn tại mãi mãi. Bây giờ ông ta có thể thất bại, Israel có thể ám sát ông ấy, nhưng di sản của ông ấy sẽ tồn tại lâu hơn sự sống của ông ta.”
Người có chín mạng sống
Theo một quan chức tình báo Israel nói với Financial Times, Deif sinh ra tại trại tị nạn Khan Yunis ở miền nam Gaza vào những năm 1960.Trại tị nạn Khan Yunis được thành lập sau Chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1948. Thủ lĩnh dân quân này được biết đến với cái tên Mohammed Deif sau khi gia nhập Hamas trong cuộc nổi dậy Intifada đầu tiên của người Palestine bắt đầu vào năm 1987.
Một nguồn tin của Hamas nói với Reuters, Deif bị Israel bắt giữ năm 1989, bị giam 16 tháng tù.
Deif có bằng khoa học tại Đại học Hồi giáo University of Gaza, nơi ông ta học vật lý, hóa học và sinh học. Deif là người có sở thích với nghệ thuật. Ông đứng đầu uỷ ban giải trí của trường đại học và biểu diễn hài trên sân khấu.
Cũng chính thời gian ở University of Gaza, Deif là thành viên thường trực của Tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo của Ai Cập, sau này Hamas là một thành phần trực thuộc.
Nhà phân tích Brinner nói, Deif là người đã thoát khỏi nhiều vụ ám sát, là “người sống sót cuối cùng trong cuộc kháng chiến của người Palestine”. Khả năng trốn tránh cơ quan tình báo Israel đã khiến Deif có biệt danh là “người đàn ông có chín mạng sống.”
Hoa Kỳ xếp Deif vào hàng ngũ “khủng bố quốc tế” kể từ năm 2015. Không những vậy, ông ta là mối đe dọa trực tiếp và thường xuyên đối với an ninh nội bộ của Israel trong hơn 30 năm. Chuyên gia Jacob Eriksson cho biết: “Chiến đấu chống lại Israel là một phạm trù không kéo dài được lâu. Đáng ngạc nhiên là ông ta (Deif) có thể tồn tại lâu như thế. Ông ta là nỗi sỉ nhục lâu năm đối với danh tiếng của Israel trong việc hạ gục các mục tiêu được chỉ định.”
Bí quyết sống sót của Deif chính là ẩn nấp, theo nhận định của France24. Bức ảnh chính thức và duy nhất về Deif lưu hành đã hơn hai mươi năm. Tuyệt đối không có bức ảnh thứ hai nào khác. Tuy nhiên, theo nhiều nguồn tin của Hamas mà báo chí có được, Deif được cho là đã mất thị lực, một tay và một chân sau một cuộc tấn công của Israel năm 2006. Đối với Deif, ở trong bóng tối là “vấn đề sống hay chết.”
Ngày 11 Tháng 11, năm 2019, các chiến binh Hamas của Palestine tham gia một cuộc biểu diễn quân sự chống Israel ở phía nam Dải Gaza. Ảnh: Yousef Masoud/SOPA Images/LightRocket via Getty Images
Chiến lược ‘Thượng và Hạ’
Deif gia nhập tổ chức Hồi giáo vào cuối những năm 1980 với sự giúp đỡ của Yahya Ayyash – còn có biệt danh “Kỹ sư” – một trong những chuyên gia về chất nổ của Hamas và rất thân thiết với Deif.
Sau khi dàn dựng các cuộc đánh bom cảm tử vào những năm 1990, và sau khi Ayyash bị cơ quan tình báo Israel ám sát vào năm 1996, vai trò của Deif ngày càng trở nên quan trọng ở Hamas. Ông ta trở thành người đứng đầu Lữ đoàn Izz el-Deen al-Qassam vào năm 2002.
Một trong những thành tựu ban đầu của Deif với tư cách là nhà lãnh đạo, đó là áp dụng các bài học từ những cuộc khởi nghĩa của người Palestine vào đầu những năm 2000. Deif khởi xướng xây dựng các đường hầm dưới lòng đất, cho phép các chiến binh Hamas tiến hành xâm nhập vào lãnh thổ Israel từ Gaza. Ông ta chú trọng việc sử dụng tên lửa càng nhiều càng tốt.
Deif dùng chiến lược “thượng và hạ” để Hamas đối phó lại với việc Israel cũng cố biên giới bằng những bức tường. Đào đường hầm để chiến binh Hamas tấn công vào Israel là “hạ” và phóng tên lửa là “thượng.”
Chuyên gia Eriksson lưu ý, phương thức hoạt động của Deif “luôn tấn công trực tiếp vào lãnh thổ Israel bằng mọi cách có thể để khiến nước này phải trả giá cao nhất cho việc đối xử với người dân ở Gaza.”
Tư tưởng của Deif là khiến bất kỳ giải pháp chính trị thuần túy nào cho cuộc xung đột Israel-Palestine đều không thể thực hiện được. Nhà phân tích Brinner từng nói: “Triết lý của Deif là về giải pháp quân sự cho cuộc xung đột.”
Chính hệ tư tưởng này đã dẫn đến cho Deif một “quỷ kế” kéo dài gần hai năm. Trong hai năm đó, Israel bị dẫn dắt để tin rằng Hamas, đồng minh của Iran, kẻ thù không đội trời chung của Israel, không quan tâm đến việc phát động chiến tranh, thay vào đó đang tập trung vào phát triển kinh tế ở Gaza.
Một cuộc pháo kích vào Israel từ Gaza của Hamas năm 2021 (ảnh: Fatima Shbair/Getty Images)
Nhưng trong lúc Israel bắt đầu cung cấp các biện pháp khuyến khích kinh tế cho công nhân Gaza, chiến binh của nhóm này lại đang được huấn luyện và tập trận.
Ali Baraka, người đứng đầu quan hệ đối ngoại của Hamas cho biết: “Chúng tôi đã chuẩn bị cho trận chiến này trong hai năm,” theo Reuters.
Trong suốt hai năm chuẩn bị cho kế hoạch ấn nút tổng tấn công Gaza, không có bất kỳ thông tin nào bị rò rỉ. Cơ quan tình báo Israel hoàn toàn bị động. Điều này đã nói lên lòng trung thành tuyệt đối của người Hamas dành cho Deif.
Và lòng trung thành này đã dẫn đến cái chết của hơn 1000 người Israel và 830 người Palestine kể từ khi bắt đầu cuộc tấn công vào Thứ Bảy vừa qua.
Vợ và hai con của Deif, con trai vừa 7 tháng và con gái ba tuổi đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel năm 2014. Sự sống sót của Deif trong khi điều hành cánh vũ trang của Hamas đã giúp ông ta trở thành một anh hùng của người dân Palestine.
Trong các video, Deif bịt mặt hoặc chỉ nhìn thấy bóng của ông ta. Nguồn tin thân cận với Hamas cho biết ông không sử dụng công nghệ kỹ thuật số hiện đại nào, kể cả điện thoại (smartphone.)
Không dễ bắt được Deif, ông ta người trong bóng tối.
(Theo SGN)
