Bà Nguyễn Xuân Mai, một chánh trị sự đạo Cao Đài Chân Truyền 1926 trên đường đi dự hội nghị về Tự do Tôn giáo tổ chức tại Texas, Hoa Kỳ, bị chính quyền Việt Nam ngăn cấm “vì lý do quốc phòng, an ninh”.
Trao đổi với VOA, bà Nguyễn Xuân Mai thuật lại chuyện bà bị Cơ quan Quản lý Xuất Nhập cảnh Bộ Công an lập biên bản ở sân bay Tân Sơn Nhất sáng sớm ngày 18/9:
“Bốn vị lập biên bản nói rằng tôi bị “tạm hoãn xuất cảnh” “không được xuất cảnh vào lúc này”. Tôi hụt hẫng và không biết lý do gì. Tôi nghĩ rằng tôi sẽ được sự tự do, chứ đâu có bị vô tầm ngắm của mấy ổng”.
“Làm việc từ 4g45 đến 5g15 sáng, khoảng hơn 30 phút. Bốn vị lập biên bản và ký tên và kêu tôi ký và tuyên bố không cho tôi đi. Đọc biên bản thấy đề trong đó là ‘vì lý do an ninh, quốc gia.”
Nhận định về lý do bị cấm xuất cảnh, nữ chánh trị sự nói:
“Có lẽ là do tôi nói lên sự thật của tôn giáo mình bị bức hại thì họ cũng ghìm mình, đưa mình vào tầm ngắm của họ”.
VOA đã liên lạc Bộ Công an và Bộ Ngoại giao Việt Nam, đề nghị họ cho ý kiến về việc bà Mai bị cấm xuất cảnh, nhưng chưa được phản hồi.
Ngay sau việc bà Mai bị cấm xuất cảnh, ông Rashad Hussain, Đại sứ Lưu động về Tự do Tôn giáo của Hoa Kỳ, viết trên X (Twitter) bày tỏ sự quan ngại: “Tôi quan ngại sâu sắc rằng Chính phủ Việt Nam đã đưa ra lệnh cấm xuất cảnh đối với nhà hoạt động tự do tôn giáo độc lập Nguyễn Xuân Mai”. Đại sứ Hussain đồng thời kêu gọi chính quyền Việt Nam hãy cho phép bà Mai tham dự các sự kiện quốc tế.
Trong những năm qua, bà Mai thường lên tiếng bênh vực cho nhóm Cao Đài độc lập, gọi là Cao Đài Chân Truyền 1926, cho rằng nhóm tôn giáo này bị nhà nước “bức hại” trong khi nói rằng chi phái Cao Đài thành lập năm 1997 được nhà nước ưu ái và hậu thuẫn.
Bà Mai nói rằng bà “không khuất phục” và quyết “không theo” chi phái Cao Đài 1997.
EMBED SHARE
Nữ chánh trị sự Cao Đài bị câu lưu, quan chức Mỹ quan ngại
Theo lịch trình dự kiến, bà Mai sẽ tham dự một hội thảo tự do tôn giáo ở thành phố Dallas, bang Texas vào ngày 26/9 với sự tham gia của một số cựu quan chức Mỹ, trong đó có ông Sam Brownback, đồng chủ tịch của Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế, cựu Đại sứ Lưu động của Mỹ về Tự do Tôn giáo, và bà Katrina Lantos Swett, cựu Chủ tịch Uỷ hội Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF).
Vào đầu tháng 10, cũng tại Dallas, bà Mai dự kiến sẽ tham dự Thượng đỉnh DFW về Tự do Tôn giáo 2023, và sau đó sẽ tham gia Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế 2024 tại thủ đô Washington từ cuối tháng 1/2024.
Với việc bị cấm xuất cảnh lần này, bà Mai nói bà chẳng những bị mất tiền vé máy bay mà mất luôn cơ hội trực tiếp lên tiếng trước quốc tế về vấn đề tự do tôn giáo ở Việt Nam.
Bà nói thêm:
“Tôi đang tranh đấu cho quyền tự do tôn giáo và quyền tự do đi lại của mình vì nhà nước ở đây theo dõi và cấm đoán, áp lực tôi như vậy”.
Bà Mai cho biết bà đã báo sự việc bà bị cấm xuất cảnh cho đại diện ngoại giao các nước phương Tây và Hoa Kỳ.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chưa phản hồi ngay yêu cầu bình luận của VOA.
Như VOA đã đưa tin trước đây, vào tháng 7/2022, bà Mai bị nhà chức trách Việt Nam câu lưu và thẩm vấn trong sáu giờ khi bà đáp máy bay xuống sân bay Tân Sơn Nhất sau khi dự Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế 2022 diễn ra tại thủ đô Washington.
Khi hay tin bà Mai bị câu lưu, ông Sam Brownback, đồng chủ tịch Ban chỉ đạo của Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế 2022 (IRS Summit 2022), lên tiếng bày tỏ sự quan ngại trên Twitter:
“Hôm nay tôi rất lo ngại về việc bà Nguyễn Xuân Mai bị mất tích khi trở về Việt Nam. Rõ ràng bà đã được công an thả ra sau SÁU giờ thẩm vấn tại sân bay. Rất may là bà đang trên đường về nhà, nhưng kiểu quấy rối này của chính quyền là hoàn toàn không chính đáng”.
Được biết một số nhà hoạt động cho tự do tôn giáo Việt Nam đã bị chính quyền cấm xuất cảnh hoặc bị tịch thu hộ chiếu.
Hồi tháng 6/2022, Ông Hứa Phi, trưởng ban Nhân sinh đạo Cao Đài Chơn Truyền ở Lâm Đồng, cũng bị cấm xuất cảnh. Ông Hứa Phi nói với VOA:
“Vừa rồi được thư mời của ông Sam Brownback, mời dự Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế tại Washington. Nhà cầm quyền cũng không trả lại hộ chiếu cho tôi, và cũng không cho ra khỏi địa phương. Và trong tháng 6 tôi bị làm việc 3 lần”.
Ông Hứa Phi dẫn lời nhà chức trách nói về lý do ông bị tịch thu hộ chiếu:
“Vì tôi đi ra hải ngoại, có những điều tôi phát biểu “không phù hợp với đường hướng” của nhà cầm quyền, cho nên người ta nói rằng “Ông không được đi và chúng tôi cũng không trả lại hộ chiếu cho ông đi””.
Các nhà hoạt động tự do tôn giáo cho rằng việc bà Mai bị câu lưu vào tháng 7/2022 và ông Hứa Phi bị cấm xuất cảnh vào tháng 6/2022 là một trong những lý do khiến Việt Nam bị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa vào Danh sách Theo dõi Đặc biệt (SWL) về tự do tôn giáo vào tháng 12/2022.
Việt Nam đã nhiều lần đề nghị phía Hoa Kỳ đưa ra khỏi danh sách đen này, “sẽ tiếp tục đi đến cùng, làm rõ bản chất các vấn đề về tôn giáo để Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hiểu, sớm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách SWL”, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Việt Nam Vũ Chiến Thắng, người trực tiếp điều hành Ban Tôn giáo Chính phủ, nói trong một cuộc họp vào tháng 7.
(Theo VOA)
