SpaceX, một công ty chuyên mảng kinh doanh vệ tinh do tỷ phú Elon Musk thành lập, đang mở rộng đế chế kinh doanh của mình với số vụ phóng vệ tinh gia tăng mạnh, chiếm hơn 60% số lần phóng vệ tinh trên thế giới từ đầu năm đến nay.
SpaceX đã phóng hơn 1.000 vệ tinh trong nửa đầu năm 2023, giành được hợp đồng từ NASA và mở rộng hoạt động kinh doanh internet dựa trên vệ tinh.
Các vệ tinh quỹ đạo trái đất thấp đã cung cấp thông tin liên lạc chất lượng tốt hơn, nhanh hơn so với băng thông rộng trên đất liền ở một số địa điểm. Nhà sáng lập hãng xe điện lớn nhất thế giới Tesla cũng đang thể hiện rõ tham vọng của mình trong không gian kinh doanh mới.
Sau cuộc gặp với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi hôm 20-6 nhân chuyến thăm của ông Modi tới Hoa Kỳ, vị tỷ phú bày tỏ mong muốn được cung cấp dịch vụ thông tin qua vệ tinh tại Ấn Độ. Musk nói rằng kết nối được cải thiện “có thể cực kỳ hữu ích” ở những ngôi làng xa xôi với khả năng truy cập băng thông rộng kém. Ấn Độ có dân số 1,4 tỉ người nhưng chỉ có 2% hộ gia đình có đường truyền internet cố định tốc độ cao.
Một tên lửa SpaceX có khả năng mang tới 60 vệ tinh cùng một lúc. Trong sáu tháng đầu năm nay, SpaceX đã đưa hơn 1.000 vệ tinh lên quỹ đạo. Hãng hiện chiếm hơn 60% số vệ tinh được phóng trên toàn thế giới, theo dữ liệu từ nhà vật lý thiên văn Jonathan McDowell thuộc Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian, Hoa Kỳ. Kể từ năm 2019 đến nay, SpaceX đã gửi gần 5.000 vệ tinh lên không gian và đã xin phép vận hành tổng cộng 42.000 vệ tinh. Hãng có rất ít đối thủ cạnh tranh trong mảng vệ tinh viễn thông. Đối thủ của SpaceX là Amazon có kế hoạch phóng một vệ tinh nguyên mẫu vào cuối năm nay.
Các vệ tinh Starlink của SpaceX có thể cung cấp khả năng truy cập internet tốc độ cao khi quay quanh quỹ đạo cách bề mặt Trái đất từ 300-600 km, thấp hơn nhiều so với các vệ tinh khí tượng và các vệ tinh khác thường hoạt động trong quỹ đạo khoảng 36.000 km. Để truy cập internet, khách hàng của Starlink chỉ cần cài đặt ăng-ten 50×30 cm.
Starlink đã phát triển chủ yếu trong phân khúc doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B). Hãng tàu du lịch Royal Caribbean Group của Hoa Kỳ và hãng hàng không giá rẻ Zipair Tokyo của Nhật Bản là một vài thí dụ về khách hàng của Starlink. Hệ thống liên lạc vệ tinh này cũng đóng một vai trò quan trọng ở Ukraine, nơi nhiều cơ sở liên lạc mặt đất đã bị phá hủy trong các cuộc tấn công của Nga.
SpaceX đang thống lĩnh thị trường phóng vệ tinh toàn cầu. Nguồn: J. McDowell, planet4589.org
Về tốc độ, chất lượng internet của Starlink ít nhất có thể so sánh với các dịch vụ trên mặt đất và nhanh hơn tới 40% so với băng thông rộng thông thường ở Anh và nhanh gấp đôi ở Úc – hãng cung cấp dịch vụ kiểm tra tốc độ internet Ookla của Hoa Kỳ.
Theo hãng tư vấn Euroconsult, không cần cáp, vệ tinh có thể phát huy lớn vai trò ở các nơi có cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc kém như các ngôi làng nông thôn, khu vực hẻo lánh. Số lượng người dùng vệ tinh băng thông rộng dự kiến sẽ tăng hơn gấp đôi trên toàn thế giới, từ 71 triệu người vào năm 2022 lên 153 triệu vào năm 2031.
Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley dự báo thị trường toàn cầu về dịch vụ liên lạc vệ tinh sẽ tăng gấp 13 lần từ năm 2020 đến năm 2040, lên 95 tỉ đô la. Xe tự lái và máy móc tự hành chiếm phần lớn nhu cầu. Nhà phân tích Adam Jonas của Morgan Stanley nói rằng liên kết vệ tinh là một công cụ đắc lực cho xe tự lái vì xe có thể liên tục cập nhật phần mềm ở bất kỳ đâu.
Tuy nhiên, mảng kinh doanh vệ tinh viễn thông là tương đối mới và có rủi ro. OneWeb, một nhà điều hành vệ tinh của Anh, đã sụp đổ vào năm 2020 sau khi gặp khó khăn về tài chính và được chính phủ giải cứu.
Ngay cả SpaceX cũng không hoàn toàn “thuận buồm xuôi gió” nếu không nhận được các khoản trợ cấp lớn từ Washington và các đơn đặt hàng dự án từ NASA (Cơ quan hàng không và không gian Hoa Kỳ). Từ tháng 10-2021 đến 9-2022, SpaceX nhận được các dự án trị giá 2 tỉ đô la từ NASA, tăng 25% so với cùng kỳ trước đó, xếp thứ hai sau Học viện Công nghệ California. Chủ tịch SpaceX Gwynne Shotwell cho biết Starlink sẽ có lợi nhuận trong năm 2023 này.
Theo Nikkei Asia
