Lương Thái Sỹ
Hải quân Mỹ thu hồi quả khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bị bắn hạ ngoài biển South Carolina hôm 4 tháng Hai 2023. Ảnh Ryan Seelbach/U.S. Navy via Getty Images
Phân tích khinh khí cầu của Trung Cộng (TC) bị bắn hạ, giới chức Mỹ phát hiện ra quốc gia này đã sử dụng công nghệ Mỹ.
Phát hiện của các cơ quan tình báo Hoa Kỳ cho thấy khinh khí cầu TC đã thu thập ảnh và video nhưng dường như không chuyển chúng về. Trích dẫn kết quả sơ bộ từ một cuộc điều tra được tiến hành chặt chẽ, các quan chức Hoa Kỳ cho biết khinh khí cầu do thám TC bay qua Hoa Kỳ vào đầu năm nay được trang bị các thiết bị do Hoa Kỳ sản xuất để thu thập ảnh, video và các thông tin mật khác. Chi tiết này cho thấy, Trung Cộng vẫn còn rất non kém trong khả năng tự sản xuất các thiết bị do thám.
Một số cơ quan quốc phòng và tình báo, cùng với Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) đã phân tích các mảnh vỡ thu được gần năm tháng trước và tiết lộ mới của họ đã làm tăng thêm căng thẳng cho mối quan hệ Mỹ-Trung. Phân tích cho thấy khinh khí cầu chứa đầy các thiết bị thương mại do Hoa Kỳ sản xuất; một số được bán trực tuyến, xen kẽ với các cảm biến của TC và các thiết bị khác.
Những phát hiện mới ủng hộ kết luận, khinh khí cầu này được thiết kế để do thám chứ không phải theo dõi thời tiết như Bắc Kinh nói và là một nỗ lực “sáng tạo” của Bắc Kinh để nghe lén, nhìn lén Hoa Kỳ. Khinh khí cầu thu thập dữ liệu trong suốt tám ngày đi qua Alaska, Canada và một loạt các tiểu bang tiếp giáp, nhưng các quan chức Hoa Kỳ từ chối cho biết việc nó không truyền dữ liệu về nhà có phải do trục trặc không.
Trong khi đó, phía TC dọa rằng nếu báo cáo của các nhà điều tra Hoa Kỳ về khinh khí cầu được công khai, Bắc Kinh sẽ buộc phải có phản ứng mạnh mẽ như tạm ngưng các cam kết cấp cao. Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen dự kiến tới Bắc Kinh vào đầu Tháng Bảy, sau chuyến đi mới đây của Ngoại trưởng Blinken. Cả hai chính phủ đang cố gắng tổ chức một cuộc gặp giữa Biden và nhà lãnh đạo TC Tập Cận Bình vào cuối năm nay.
Các cơ quan của quân đội Hoa Kỳ, trong đó có Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA) có ý định trưng bày trước công chúng các bộ phận của mảnh vỡ khinh khí cầu. Bộ Quốc phòng từng làm tương tự vào năm 2017 với vũ khí của Iran sử dụng tại Yemen và Vịnh Ba Tư để chứng minh tội ác của Tehran ở Trung Đông.
Cho đến thời điểm hiện tại, Tổng thống Biden vẫn quyết định không chia sẻ công khai những phát hiện về khinh khí cầu. Một số thành viên Quốc hội Hoa Kỳ muốn chia sẻ những gì chính phủ biết về khả năng của khinh khí cầu và lý do tại sao lại để nó tiếp tục bay qua các căn cứ tên lửa đạn đạo xuyên lục địa và những cơ sở quân sự nhạy cảm khác. “Chính quyền vẫn chưa cung cấp cho người dân Hoa Kỳ bản tường trình đầy đủ về cách công cụ gián điệp này được phép đi qua một lãnh thổ có chủ quyền. Nó mang theo những gì và thu thập được gì trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của nó” – Thượng nghị sĩ Roger Wicker (Cộng hòa-Mississippi) và Marco Rubio (Cộng hoà-Florida) viết trong thư gửi Biden sau lá thư tương tự vào Tháng Hai.
Sau khi Lực lượng Không quân Hoa Kỳ bắn hạ khinh khí cầu TC ngoài khơi South Carolina vào ngày 4 Tháng Hai, FBI là cơ quan đầu tiên kiểm tra các mảnh vỡ thu được. Sau đó DIA và một số cơ quan khác có chuyên môn về thiết bị quân sự cùng tham gia. Cả DIA và FBI đều từ chối bình luận vì cuộc điều tra vẫn đang tiếp diễn. Bộ Ngoại giao và Bộ Tư lệnh Miền Bắc của Hoa Kỳ, cơ quan chịu trách nhiệm về các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ ở Bắc Mỹ và là nơi phát hiện và theo dõi khinh khí cầu, đã chuyển các câu hỏi của giới báo chí đến Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia nhưng cơ quan này cũng từ chối bình luận.
Wall Street Journal cho biết, kết quả sơ bộ của cuộc điều tra đã được lưu hành trong các cơ quan tình báo và quốc phòng bắt đầu từ nửa cuối Tháng Ba, mục đích là để có được thông tin mới nhất về khả năng của khinh khí cầu TC, phòng trường hợp một trường hợp tương tự xuất hiện trên không phận Hoa Kỳ. Các quan chức cho biết, treo lơ lửng trên khinh khí cầu là một thiết bị giống như vệ tinh với các cảm biến, tấm pin mặt trời để cung cấp năng lượng và các thiết bị khác để chụp ảnh, quay video và thu thập dữ liệu radar. Khinh khí cầu có một cánh quạt để có thể lảng vảng trên một địa điểm trong thời gian dài, tùy vào thời tiết.
Biden từng nói khinh khí cầu giống như chở “hai toa tầu chở đầy thiết bị gián điệp”. Việc phân tích thêm các mảnh vỡ đã cung cấp cho Hoa Kỳ thông tin về cách thức hoạt động của khinh khí cầu, cách điều khiển nó, các cảm biến sử dụng và cách truyền dữ liệu về trung tâm. Các nhà điều tra cũng lần ra những đơn đặt hàng một số thiết bị và mối quan hệ của người mua với chính phủ TC.
Ngũ Giác Đài cho biết khinh khí cầu là một phần trong chương trình giám sát toàn cầu của TC. Một số được phát hiện ở Châu Âu, Châu Á và Châu Mỹ Latinh. Một quan chức đã gọi chương trình này là “khá tinh vi để tiến hành giám sát trong không phận trên 60,000 feet và cả không phận dưới 330,000 feet (ranh giới của không gian bên ngoài, nơi các vệ tinh hoạt động) không chịu sự điều chỉnh của luật pháp quốc tế”. Bắc Kinh luôn xem khinh khí cầu của họ là “một phương tiện dân sự bị lạc ra khỏi lộ trình”.
(Phân tích- Bình luận-Quan điểm)
