Nhiệt độ trung bình của Trái đất hôm 6/7 lập mức kỷ lục mới, cột mốc thứ ba trong tuần được xem là nóng nhất lịch sử và, theo một nhà khoa học nổi tiếng, có thể là nóng nhất trong 120.000 năm.
Kỷ lục này đã thu hút sự chú ý của toàn cầu. Các nhà khoa học cho biết nhịp điệu hàng ngày của các con số kỷ lục này – chính thức hay không chính thức – là dấu hiệu của một vấn đề lớn hơn, trong đó các chữ số chính xác không quan trọng bằng nguyên nhân gây ra chúng.
Nhà khoa học khí hậu Friederike Otto của Đại học Hoàng gia London viết trong một email: “Các con số kỷ lục thu hút sự chú ý, nhưng chúng ta cần đảm bảo kết nối chúng với những thứ thực sự quan trọng.” “Vì vậy, tôi không nghĩ rằng điều quan trọng là các con số ‘chính thức’ như thế nào, điều quan trọng là chúng rất lớn và nguy hiểm và sẽ không xảy ra nếu không có biến đổi khí hậu.”
Mức trung bình của hành tinh hôm 6/7 đã vượt qua mốc 17,18 độ C trước đó hôm 4/7 và bằng với con số của ngày 5/7, theo dữ liệu từ máy Tái phân tích Khí hậu của Đại học Maine, một công cụ sử dụng dữ liệu vệ tinh và mô phỏng máy tính để đo lường tình trạng của thế giới. Cho đến ngày 10/7, không có ngày nào vượt qua mốc 17 độ C trong hồ sơ 44 năm của công cụ này.
Bây giờ, mức trung bình trong cả tuần kết thúc vào ngày 6/7 là ngần ấy.
Ông Johan Rockstrom, giám đốc Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam ở Đức, gọi mốc này là “một ngoại lệ đặc biệt” ấm hơn gần 6 độ so với mức trung bình của 12.000 năm qua. Ông Rockstrom nói sẽ “có nhiều khả năng chuyển thành những điều cực đoan thậm chí còn nghiêm trọng hơn dưới dạng lũ lụt, hạn hán, sóng nhiệt và bão.”
Nhà khoa học khí hậu Michael Mann của Đại học Pennsylvania nói: “Chắc chắn là vài ngày qua và tuần trước là những ngày nóng nhất trên toàn cầu trong 120.000 năm qua. Ông trích dẫn một nghiên cứu năm 2021 cho biết Trái đất ấm nhất kể từ thời đại cuối cùng kết thúc và cho biết Trái đất có thể đã không ấm như vậy cho đến kỷ băng hà trước đó khoảng 120.000 năm trước.
Nhà khoa học khí hậu Zeke Hausfather của công ty công nghệ Stripe and Berkeley Earth theo dõi nhiệt độ cho biết ông sẽ không ngạc nhiên nếu thời tiết nóng nhất trong 120.000 năm qua. Nhưng ông cho biết các phép đo dài hạn như các vòng trong thân cây không chính xác.
Mức trung bình của tuần này bao gồm những nơi đang ngột ngạt dưới cái nóng nguy hiểm — như huyện Tỉnh Hình, Trung Quốc, nơi có nhiệt độ gần 43,3 độ C — và những nơi chỉ ấm áp bất thường, như Nam Cực, nơi nhiệt độ trên phần lớn lục địa bằng 4,5 độ C trên mức bình thường trong tuần này.
Nhiệt độ hôm 6/7 nóng khủng khiếp ở Adrar, Algeria, đến nỗi nhiệt độ không bao giờ xuống dưới 39,6 độ C cho dù là vào ban đêm. Theo nhà sử học thời tiết và nhà khí hậu học Maximiliano Herrera, đó là mức nóng nhất vào ban đêm từ trước đến nay ở châu Phi.
Nhiệt độ cũng đang tăng lên trên khắp châu Âu trong tuần này. Cơ quan thời tiết của Đức, DWD, đã dự đoán nhiệt độ cao nhất là 37 độ C vào ngày Chủ nhật 9/7 và Bộ Y tế đã đưa ra cảnh báo cho những người dễ bị tổn thương.
Mặc dù có những địa điểm nhỏ có nhiệt độ mát hơn bình thường trên toàn cầu, nhưng phép đo của Đại học Maine là mức trung bình. Điều đó có nghĩa là một số nơi — bao gồm cả hai vùng cực — sẽ ấm hơn bình thường một cách bất thường và những nơi khác sẽ mát hơn. Trung bình ấm hơn khoảng 1 độ C so với mức trung bình của những năm 1979-2000.
Và 70% thế giới được bao phủ bởi các đại dương, nơi đã tăng nhiệt kỷ lục trong nhiều tháng.
Các nhà khoa học cho biết sức nóng được thúc đẩy bởi hai yếu tố: Sự nóng lên trong thời gian dài do phát thải khí nhà kính từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch và hiện tượng El Nino tự nhiên nóng lên ở một phần Thái Bình Dương làm thay đổi thời tiết trên toàn cầu và khiến thế giới vốn đã nóng lên lại hâm nóng hơn một chút.
Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia hôm 6/7 đã đưa ra một lưu ý thận trọng về những phát hiện của công cụ Maine, nói rằng cơ quan không thể xác nhận dữ liệu là kết quả một phần từ mô hình máy tính, nói rằng nó không phải là sự thay thế tốt cho các quan sát.
Nhà khoa học khí hậu Gabriel Vecchi của Đại học Princeton cho biết các nhà khoa học không hiểu và chưa nghiên cứu sâu về những biến động hàng ngày. Dữ liệu toàn cầu qua nhiều tháng, nhiều năm và đặc biệt là nhiều thập niên có ý nghĩa hơn nhiều đối với họ.
Ông Vecchi nói: “Thực tế là chúng ta chưa có năm nào lạnh hơn mức trung bình của thế kỷ 20 kể từ thời chính quyền Ford (1976).”
Bà Kathleen Hall Jamieson, giám đốc Trung tâm Chính sách Công Annenberg tại Đại học Pennsylvania, cho biết tính tức thời của các số đo hàng ngày là rất quan trọng.
Ông Max Boykoff, giáo sư nghiên cứu môi trường của Đại học Colorado, người theo dõi các phương tiện truyền thông đưa tin về biến đổi khí hậu, cho biết các cuộc thảo luận về mức độ chính thức của các số liệu không quan trọng bằng việc công chúng nhận được thông điệp “rằng Trái đất đang nóng lên và con người phải chịu trách nhiệm”.
Ông Ed Maibach, giáo sư truyền thông khí hậu của Đại học George Mason, nói: “Cảm nhận sức nóng — và hít thở khói cháy rừng, như rất nhiều người trong chúng ta ở miền Đông Hoa Kỳ và Canada đã trải qua trong tháng rồi — là một trải nghiệm hữu hình được chia sẻ công khai có thể được dùng để gây chú ý công chúng.” (VOA).
