Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.
Tổng thống Joe Biden ngày 26/6 tuyên bố Hoa Kỳ và NATO không dính líu tới cuộc nổi dậy chóng vánh của nhóm lính đánh thuê Wagner ở Nga, gọi cuộc nổi dậy và những thách thức đặt ra cho quyền lực của Tổng thống Vladimir Putin là “một cuộc đấu tranh trong hệ thống Nga”.
Ông Biden và các đồng minh của Hoa Kỳ – bao gồm các quốc gia khác đoàn kết ủng hộ Ukraine trong phản ứng trước cuộc xâm lược của Nga – đã thể hiện rõ ràng quyết tâm được coi là đứng ngoài các rắc rối của ông Putin với cuộc binh biến, lo ngại rằng ông Putin có thể dùng cáo buộc phương Tây tham gia vào cuộc nổi dậy để tập hợp người Nga bảo vệ mình.
Trong suốt những ngày cuối tuần hỗn loạn ở Nga, các nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã liên lạc với những người đồng cấp ở Moscow để nhấn mạnh rằng chính phủ Mỹ coi vấn đề này là công việc nội bộ của Nga, và Hoa Kỳ chỉ là người ngoài cuộc, một quan chức quen thuộc với các cuộc thảo luận đó cho biết.
Quan chức Mỹ giấu tên nói, các nhà ngoại giao Mỹ cũng nhấn mạnh với Moscow rằng họ mong muốn Nga đảm bảo an toàn cho Tòa đại sứ Mỹ ở Moscow và những người Mỹ đang bị giam giữ tại Nga.
Tổng thống Biden nói ông đã gọi điện video với các đồng minh vào cuối tuần qua và tất cả họ đều quyết tâm để cho ông Putin “không có lý do gì để đổ lỗi điều này cho phương Tây”.
“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không liên quan. Chúng tôi không liên quan gì đến việc này,” ông Biden nói. “Đây là một phần của cuộc đấu tranh trong hệ thống của Nga.”
Ông Michael McFaul, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Nga, nói rằng ông Putin trong quá khứ đã cáo buộc Hoa Kỳ bí mật tham gia vào các sự kiện – bao gồm các cuộc nổi dậy dân chủ ở các nước thuộc Liên Xô cũ và các cuộc biểu tình dân chủ ở Nga – như một cách để giảm bớt sự ủng hộ của công chúng đối với những thách thức vào hệ thống của Nga.
Ông McFaul nói Hoa Kỳ và NATO “không muốn bị đổ lỗi vì có vẻ như đang cố gắng gây bất ổn cho ông Putin”.
Ông Biden cũng đã nói chuyện với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy vào cuối tuần qua và cho biết ông dự định nói chuyện lại với ông ấy vào cuối ngày 26/6 hoặc đầu ngày 27/6.
“Tôi nói với ông ấy rằng bất kể chuyện gì xảy ra ở Nga, tôi nhấn mạnh lần nữa, bất kể chuyện gì xảy ra ở Nga, chúng tôi ở Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ quốc phòng, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.”
Mối thù giữa lãnh đạo Tập đoàn Wagner, Yevgeny Prigozhin, và quân đội Nga âm ỉ trong suốt cuộc chiến đã bùng phát thành một cuộc nổi loạn khiến những người lính đánh thuê rời Ukraine để chiếm giữ một trụ sở quân sự ở một thành phố miền nam nước Nga. Họ di chuyển hàng trăm km về phía Moscow, trước khi quay lại sau chưa đầy 24 giờ hôm 24/6.
Cả ông Prigozhin và Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đều đưa ra những bình luận công khai hôm 26/6 nhằm giảm nhẹ cuộc khủng hoảng.
Trong một tuyên bố bằng âm thanh dài 11 phút, ông Prigozhin nói ông đã hành động “để ngăn chặn việc phá hủy công ty quân sự tư nhân Wagner” và hành động để đáp trả một cuộc tấn công vào trại Wagner khiến khoảng 30 chiến binh của ông thiệt mạng.
Ông Biden nói nhiều điều sẽ thay đổi sau cuộc binh biến, vốn là thách thức quan trọng nhất đối với chính quyền của ông Putin trong nhiệm kỳ lâu dài của ông.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục đánh giá hậu quả của các sự kiện cuối tuần qua và những tác động từ Nga và Ukraine,” ông Biden nói. “Nhưng vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận dứt khoát về việc điều này sẽ đi đến đâu.” (VOA).
