Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 19 tháng 6 năm 2023.
Trung Quốc và Mỹ ngày thứ Hai đồng ý cố gắng tìm cách ổn định sự cạnh tranh gay gắt của họ để tránh dẫn đến xung đột, nhưng không công bố bất cứ bước đột phá lớn nào trong chuyến thăm hiếm hoi tới Bắc Kinh của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tán dương “tiến bộ” sau khi bắt tay ông Blinken tại Đại lễ đường Nhân dân, một hội trường lớn thường dành để tiếp đón các nguyên thủ quốc gia.
Ông Blinken, bộ trưởng ngoại giao đầu tiên của Mỹ hội kiến nhà lãnh đạo Trung Quốc kể từ năm 2018, nói với các phóng viên rằng ông đã nêu ra các vấn đề gây tranh cãi như Đài Loan, hòn đảo dân chủ mà Bắc Kinh tuyên bố có chủ quyền.
Và dù ông nói rằng hai bên vẫn chưa tiến tới việc thiết lập liên lạc thường xuyên giữa quân đội với quân đội – một mối lo ngại lớn đối với thế giới rộng lớn hơn – ông dự kiến sẽ có thêm các quan chức cao cấp của Mỹ đến thăm Trung Quốc trong những tuần tới.
Trước đó đã có hi vọng rằng cuộc gặp gỡ kéo dài khoảng 30 phút của họ có thể giúp tạo điều kiện thuận lợi cho hội nghị thượng đỉnh giữa ông Tập và Tổng thống Mỹ Joe Biden vào cuối năm.
Ông Biden và ông Tập gặp nhau lần gần đây nhất là bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali, Indonesia vào tháng 11. Hai nhà lãnh đạo đã cam kết liên lạc thường xuyên hơn, dù quan hệ kể từ đó đã xấu đi vì vấn đề Đài Loan, các cáo buộc gián điệp và những lo ngại khác.
“Hai bên cũng đã đạt được tiến bộ và đạt được thỏa thuận về một số vấn đề cụ thể. Điều này rất tốt,” ông Tập nói với ông Blinken trong cuộc hội kiến.
Ông Blinken đáp lại rằng hai nước “có nghĩa vụ và trách nhiệm” trong việc quản lý mối quan hệ của họ và Mỹ “cam kết thực hiện điều đó.”
Các cuộc gặp gỡ của ông tại Bắc Kinh, bao gồm hội đàm với nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Vương Nghị và Bộ trưởng Ngoại giao Tần Cương, là “thẳng thắn và mang tính xây dựng,” ông nói thêm.
Không rõ ngay lập tức tiến bộ nào mà ông Tập nói tới trong phát biểu của mình, dù ông nói với ông Blinken rằng Trung Quốc “hi vọng nhìn thấy mối quan hệ Trung-Mỹ vững chắc và ổn định” và tin rằng hai nước “có thể vượt qua nhiều khó khăn,” theo bản công bố của phía Trung Quốc về cuộc hội đàm.
Ông cũng kêu gọi Mỹ không “làm tổn hại các quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc,” một tín hiệu về các điểm nóng tiềm ẩn như Đài Loan.
Việc thiếu các kênh liên lạc thường xuyên và cởi mở giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đã gây bất an trên toàn thế giới và việc Bắc Kinh ngần ngại tham gia các cuộc hội đàm liên quân đội thường xuyên với Washington đã khiến các nước láng giềng của Trung Quốc lo ngại.
Trước đó trong ngày thứ Hai, ông Blinken đã nhấn mạnh tầm quan trọng của các kênh liên lạc mở để quản lý sự cạnh tranh của hai nước trong hơn ba giờ hội đàm với ông Vương, mà Bộ Ngoại giao Mỹ gọi là “có kết quả.”
Mô tả mối quan hệ Mỹ-Trung đang ở mức thấp, ông Vương nói nguyên nhân sâu xa là nhận thức sai lầm của Mỹ về Trung Quốc.
“Chúng ta phải có thái độ có trách nhiệm đối với con người, lịch sử và thế giới, và đảo ngược vòng xoáy đi xuống của quan hệ Mỹ-Trung,” ông Vương nói trong cuộc gặp với ông Blinken, theo một phát biểu của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Chuyến đi của ông Blinken, bị hoãn lại vào tháng 2 sau khi một khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua không phận của Mỹ, đã được theo dõi sát khắp thế giới vì nếu quan hệ hai nước xấu đi hơn nữa thì có thể gây ra những tác động toàn cầu đối với thị trường tài chính, các tập tục và tuyến đường thương mại, cũng như chuỗi cung ứng.
Giọng điệu của Bắc Kinh về Đài Loan đặc biệt sắc bén trong suốt chuyến thăm của ông Blinken. Ông Vương nói “Trung Quốc không có chỗ cho sự thỏa hiệp hoặc nhượng bộ,” theo bản công bố của Trung Quốc.
Mỹ từ lâu đã theo đuổi chính sách “mơ hồ chiến lược” về việc liệu họ có đáp trả quân sự trước một cuộc tấn công nhắm vào Đài Loan hay không, điều mà Bắc Kinh đã từ chối loại trừ khả năng.
Khi được hỏi vào năm ngoái, Tổng thống Biden nói Washington sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược, dù các phụ tá của ông sau đó cho biết bình luận của ông không phản ánh sự khác biệt về chính sách đối với chính sách “một Trung Hoa” lâu nay.
Các quan chức Mỹ đã nhấn mạnh rằng Mỹ không ủng hộ Đài Loan độc lập.
Các quan chức Mỹ đã hạ giảm triển vọng về một bước đột phá lớn trong các cuộc hội đàm, nhưng họ và các nhà phân tích dự liệu chuyến thăm của ông Blinken sẽ mở đường cho các cuộc gặp gỡ song phương nữa trong những tháng tới, bao gồm các chuyến đi khả dĩ của Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo (VOA).
