TRẢNG LỚN
6/1975-7/1976
MƯỜI SÁU
(Tiếp theo)
Trong khi bệnh ghẻ vô phương cứu chữa thì đợt học tập chính trị đã đến. Cả trại bùng lên một khí thế khác thường. Hy vọng được thả lại thắp lên trong những trái tim u ám mệt mỏi.
Để đón tiếp đợt học chính trị, ban chỉ huy trại bắt tù thực hiện thêm rất nhiều khẩu hiệu mới để treo từ phòng ngủ lên đến hội trường: Chính Sách Khoan Hồng Của Đảng Trước Sau Như Một. Học Tập Cải Tạo Là Con Đường Duy Nhất Để Trở Thành Người Công Dân Lương Thiện. Học Tập Nghiêm Túc, Đi Sát Đi Sâu, Đào Sâu Suy Nghĩ, Thảo Luận Đúng Ý…
Sửa soạn cho phần tinh thần để bước vào học tập là món ăn khẩu hiệu. Sửa soạn cho phần thể chất để bước vào học tập là tù phải… thể dục mỗi sáng. Chiến dịch phải dậy tập thể dục đồng loạt áp dụng cho tất cả các trại thuộc Trảng Lớn bắt đầu từ dịp này. Thể dục là tốt. Nhưng nó chẳng tốt chút nào cho những tên tù đói ăn, người ngợm chân tay đâu cũng có ghẻ mủ… Thế nhưng súng vệ binh và mồn quản giáo không cho phép bất cứ tên tù nào vi phạm lời Bác dạy: Muốn có một thể lực tốt để phục vụ tốt thì phải thể dục mỗi ngày…
Một buổi chiều đầu tháng 12 bỗng dưng hậu cần các khối được lệnh lên hậu cần trại lãnh đồ bồi dưỡng đột xuất. Cả trại reo mừng như được giải phóng! Đây là lần thứ hai sau 6 tháng chui đầu vào trại cải tạo, tù được phát tiếp phẩm. Cũng như lần trước, tí đường; đặc biệt lần này được thêm tí bột giặt Viso.
Theo khối trưởng cho biết trại phát tiếp phẩm lần này để cải tạo viên thêm hồ hởi phấn khởi bước vào học tập chính trị.
Và đợt học tập chính trị thực sự bắt đầu 2 ngày sau đó.
Vào chiều trước ngày khởi sự học tập tù được nghỉ lao động để sắp sẵn giấy bút và lên tinh thần. Các tổ trực được lệnh phải nấu cơm từ 3 giờ sáng. Mọi công tác vệ sinh trại, vệ sinh cá nhân phải thực hiện xong trước 6 giờ sáng. Tất cả các cải tạo viên phải mặc lên người bộ quần áo nào tương đối còn sạch sẽ và lành lặn nhất của mình. Đúng 7 giờ phải tập họp trước khối để khối trưởng hướng dẫn lên vị trí đã được quy định trước ở hội trường.
Vĩnh đi theo khối 2 và vào hội trường ngồi đúng vị trí của tổ A.3. Anh ngồi nhìn ra khung cửa chính của hội trường. Một đoàn người xếp hàng dài tít vẫn tiếp tục nối đuôi nhau bước vào cửa hội trường như một đoàn tế thần lặng lẽ bước vào miệng một con quái vật. Và ta đã nằm trong lòng con quái vật! Thốt nhiên Vĩnh chua chát tự nghĩ.
Phải cả nửa tiếng sau đó hội trường mới ổn định. Rồi thì bọn đười ươi từ ngoài cũng kéo nhau vào và lũ lượt bò lên sân khấu. Một tên cán bộ trực điều khiển buổi học tập hôm nay đã đứng trước máy vi âm, một hệ thống máy mới được thiết lập bằng một đường dây điện đặc biệt kéo từ trung đoàn xuống. Với bộ quân phục xốc xếch và nhầu nát trông thiếu tề chỉnh hơn cả một anh phu khuân vác, tên điều khiển mang bộ mặt xương xẩu xanh mét của một kẻ có bệnh thủ dâm nhiều năm. Bộ răng cáu bẩn vì bựa cơm và vàng đen lẫn lộn bởi khói thuốc lào, nhô ra khỏi cặp môi thâm dầy lúc nào cũng mím lại một cách căm hờn, trông như những cái tay chèo thò ra bên hông của một chiến thuyền La Mã cổ thời…
Phía sau lưng hắn là hai dãy ghế băng dài kê đều đặn như những hàng ghế trong nhà thờ. Nơi đó dành cho thủ trưởng, thủ phó, chính trị viên, các sỹ quan và quản giáo các khối ngồi. Trông kiểu cách lũ cán bộ Cộng sản ngồi trước “quần chúng” mới đẹp đẽ làm sao! Nhìn chúng đứng, chúng ngồi đã đánh giá ngay được trình độ của cả chế độ. Thôi thì kẻ ngồi xổm trên ghế trông như một con chó đá tiền rưỡi, kể thì thiếu điều bổ nhoài trên mặt bàn, kẻ thì ngồi xoay hẳn mặt sang phía cánh gà trò chuyện riêng tư. Trông chúng đúng là một lũ khỉ vô giáo dục, đang cùng nhau chơi một tấu khúc mà sự hòa âm lỗ chỗ, lợn cợn như một bát khoai ngô độn.
Tên cán bộ điều khiển chương trình đã cất tiếng. Giọng đã ngọng lại được phát qua một hệ thống loa chế tạo tại nước anh em Trung quốc vĩ đại mới là khó nghe.
– Hôm nay Cách mạng tạo điều kiện cho các anh bước vào học tập 6 bài. Học chính trị là biểu hiện trái đã chín tới thời kỳ hái. Nó đánh dấu một khâu cực kỳ quan trọng trong việc các anh sẽ được xét cho về đoàn tụ gia đình. Nhưng tôi báo trước, tiến bộ trong lao động dễ, tiến bộ trong học tập chính trị không dễ. Thế nên, quán triệt sơ bộ với các anh để các anh sửa soạn tinh thần bước vào học tập với khí thế bão nổi. Tôi cũng thay mặt trên cho các anh biết đợt học tập này sẽ có thể kéo dài cả nửa tháng tới 3 tuần. Chi tiết chút nữa giáo viên lên lớp sẽ thông báo. Tranh thủ thời gian chờ đợi này tôi truyền đạt các anh vài vấn đề.
Nói tới đây tên cán bộ chỉ đại vào một góc hội trường. Này, các anh thuộc bộ phận anh nuôi đã dứt điểm công tác cơm nước cho tập thể chưa đấy? Tay đại diện liên khối đứng ngay chân sân khấu ngước mắt lên báo cáo gì đó với tên cán bộ. Hắn gật gù rồi nói khơi khơi. Cũng tốt! Nhưng lần sau lên lớp các bộ phận anh nuôi nhớ thức sớm hơn để phục vụ tập thể cho tốt, giải phóng bếp núc cho nhanh cho kịp giờ quy định nghe chửa? Nói đoạn hắn lục lạo trên mặt bục thuyết trình một lúc. Sau cùng hắn cầm lên một tờ báo đã nhầu nát, nói. Thế này nhá, trong những lần lên lớp trước đây để hướng dẫn các anh trong tự khai, trong sinh hoạt, trong lao động, trong đấu tranh sai trái để khắc phục những khuyết điểm tồn tại vân vân và vân vân, ban chỉ huy trại ghi nhận tuyệt đại đa số các anh đã chấp hành rất tốt. Tuy nhiên còn một số ít, hắn ngẫm nghĩ một chút. Nhưng cũng không phải là ít lắm đâu đấy nhé, rằng thì là chưa chấp hành được tốt. Lần lên lớp hôm nay rõ là quan trọng. Vậy tờ báo đây, có đăng đủ 11 điều pháp lệnh của chính phủ Lâm Thời Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam quy định về nghĩa vụ và quyền lợi cho những sỹ quan và viên chức chính quyền ngụy có ý thức tốt, đã đi đăng ký trình diện học tập cải tạo. Hôm nay tôi cho đọc lại để các anh quán triệt hơn nữa chính sách khoan hồng nhân đạo của Đảng ta, của Cách mạng ta, của chính phủ ta.
Nói xong hắn giơ tờ báo lên khoảng không trước mặt, rồi chỉ đại xuống đám người ngồi gần nhất, hỏi. Này, anh nào đọc được chữ in?
Không hiểu lúc ấy máy vi âm bị trục trặc hay vì chưa ai hiểu rõ câu hỏi của tên cán bộ mà không có ai trả lời. Tên cán bộ thấy vậy chỉ một toán khác. Này, mấy anh đó, anh nào đọc được chữ in?
Bây giờ thì mọi người đã hiểu ra câu hỏi. Không ai trả lời mà chỉ có những tiếng xì xầm đầy kinh ngạc. Thấy hiện tượng xì xầm trước câu hỏi của mình, tên Việt cộng nói như trách móc. Đọc bản tự khai của các anh, từ anh già đến anh trẻ, anh nào cũng khai văn hóa tú tài cử nhân, thậm chí có cả những anh tiến sỹ nữa; thế mà không ai đọc được chữ in hay sao? Chả lẽ miền Nam chúng nó chỉ dạy các anh đọc và viết chữ thường?
-…..!
– Anh đại diện đâu?
Tên cán bộ thốt nhiên quay sang chiếu cố Nguyễn Văn Lượm, tay liên khối trưởng có phong thái nhiều khi nô lệ và hèn hạ ra mặt.
– Dạ tôi đây!
– Anh có đọc được chữ in không?
Tay Lượm ngẩn ngơ cả người vì thấy tên Việt cộng đánh giá mình quá tệ. Sau cùng, để phù hợp với thái độ chung của anh em, hắn trả lời một câu rất nôm na kiểu Việt cộng nghe cũng tạm.
– Báo cáo anh tôi đọc cũng được, nhưng lâu lắm không đọc cũng có quên đi ít nhiều, sợ không đạt yêu cầu.
Tên cán bộ không hiểu thâm ý của câu trả lời, hắn vui ra mặt.
– Có gì mà sợ không đạt yêu cầu. Cái đó là tình trạng chung. Chúng tôi cũng vậy thôi. Nói tới đây hắn chìa tờ báo cho tay đại diện liên khối. Đây, anh cố khắc phục đọc 11 điều pháp lệnh của chính phủ Lâm Thời cho anh em cùng nghe. Đọc sao cho lớn, cho rõ; đọc sao cho chữ không để sót, nghĩa là không để lọt. Anh nghe rõ chưa?
Tay Lượm chẳng dạ mà cũng chẳng vâng. Hắn cầm lấy tờ báo, tìm qua tìm lại rồi dõi mắt vào một cột báo bắt đầu đọc…
Vĩnh không ngồi nghe tay liên khối trưởng đọc báo. Anh ngó lũ đười ươi ngồi trên sân khấu và nghĩ ngợi.
Sáu tháng qua bọn cán binh Cộng sản đã đối xử với bạn anh bằng thái độ nào? Rõ ràng một thái độ đầy tự tôn mặc cảm. Chúng xuất hiện trước bọn anh nhiều lúc vượt quá bộ mặt của một cai tù, mà với bộ mặt, với thái độ, với cách cư xử gần như của những người khai sáng. Lắm khi Vĩnh có cảm giác bên canh sự căm thù, còn một cái gì khác hơn thế. Hay là trong bộ óc cuồng tín của chúng, chúng đang thật sự tin rằng được nhận lãnh một vinh dự mà Đảng và chính phủ trao phó cho, ấy là làm thầy, làm kẻ phục sinh những đối tượng ngu dốt, những con quỷ không tim, những kẻ đại gian đại ác, những kẻ bán nước hại dân…?
Với sự quan sát của Vĩnh, Vĩnh có thể khẳng định rằng chúng đã mang cái mặc cảm tự tôn ấy. Từ thằng lính lên đến thằng tướng, do kết quả của một quá trình tuyên truyền xuyên tạc, dựng đứng và nhồi sọ, chúng tin rằng chúng có đủ trình độ, đủ tư cách, đủ bản lãnh để làm thầy lũ “ngụy”. Thật là mỉa mai cho những con ếch ngồi đáy giếng! Chúng đã và đang phình bụng lấy hơi để rao giảng cho con người sống trên mặt đất về hình dạng của bầu trời. Trong khi ấy chúng biết được gì về bầu trời? Có chăng bầu trời của chúng là cái chủ nghĩa vay mượn, được chỉ đạo (một cách lệch lạc!) bằng kinh thánh Mác-Lê với giáo chủ là lãnh tụ và kinh đô giáo hội là Mát-Cơ-Va. Bầu trời ấy không có tinh tú. Bầu trời ấy chỉ có bóng đêm với những săn đuổi mơ hồ… Bầu trời của bọn cán binh đang ngồi trước mặt Vĩnh là bầu trời ấy. Tất cả những kiến thức về sự tiến hóa của con người, ngoài súng đạn, bên ngoài bầu trời nhỏ hẹp của chúng, chúng hoàn toàn không biết một mảy may. Thắng bại là lẽ thường tình. Nhưng sống một kiếp người và trải một thời chiến binh, khi biết mình bại về tay một thứ kẻ thù không xứng đáng, người ta chết chắc khó nhắm mắt!
(Chuyện ngày xưa – Chuyện ngày nay)
