Hoa Kỳ ngày 10/5 triển khai một quy định mới mà qua đó sẽ từ chối tị nạn đối với hầu hết những di dân vượt biên giới Hoa Kỳ-Mexico bất hợp pháp, một phần quan trọng trong việc thực thi kế hoạch của Tổng thống Joe Biden giữa lúc điều luật 42 vốn hạn chế di dân vào biên giới Mỹ thời đại dịch hết hạn vào ngày 11/5.
Theo quy định mới, những di dân đến biên giới Mỹ sẽ không đủ điều kiện xin tị nạn nếu họ đã đi qua các nước khác mà không xin tị nạn trước hoặc không dùng các con đường hợp pháp để nhập cảnh vào Hoa Kỳ.
Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas cho biết quy định mới sẽ mang lại những hậu quả khắc nghiệt hơn cho những người vượt biên trái phép. Thay vì nhanh chóng bị trục xuất về Mexico, họ có thể bị trục xuất và bị cấm nhập cảnh Mỹ trong 5 năm nếu không đủ điều kiện xin tị nạn.
“Chúng tôi nói rất rõ ràng rằng biên giới của chúng tôi không mở cửa, việc vượt biên trái quy định là phạm pháp và những người không đủ điều kiện được cứu giúp sẽ nhanh chóng bị trả về,” ông Mayorkas nhấn mạnh trong một cuộc họp báo ở Washington.
Ông đổ lỗi cho Quốc hội vì đã không thông qua cải cách di trú có ý nghĩa “trong hơn hai thập niên,” đồng thời nói thêm rằng các nhà lập pháp đã không cung cấp kinh phí theo yêu cầu của chính quyền Biden cho các nhân viên biên giới, cơ sở vật chất và phương tiện đi lại.
Chính quyền ông Biden đang vật lộn với sự gia tăng kỷ lục các cuộc vượt biên trái phép vì các hạn chế do COVID được triển khai từ tháng 3 năm 2020 sẽ được dỡ bỏ vào ngày 11/5. Di dân tuần này đã tập trung đông đảo ở Mexico trong khi những người đã vào được lãnh thổ Mỹ đang gây căng thẳng cho các thành phố biên giới.
Các hạn chế theo điều luật 42 cho phép chính quyền Hoa Kỳ nhanh chóng trục xuất nhiều di dân không phải là người Mexico qua lãnh thổ Mexico mà không cho cơ hội xin tị nạn tại Mỹ. Người Mexico, quốc tịch thường xuyên bị bắt gặp nhất, có thể nhanh chóng được đưa trở lại Mexico theo các thỏa thuận song phương có trước các hạn chế về COVID.
Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden nói với các phóng viên vào tối 9/5 rằng quy định mới, có hiệu lực vào ngày 11/5 và sẽ hết hạn sau hai năm, không có thay đổi lớn nào so với bản dự thảo được công bố vào tháng Hai năm nay.
Quy định này sẽ áp dụng cho đại đa số di dân không phải người Mexico, những người thường phải đi qua nhiều quốc gia rồi mới tới được biên giới giữa Mexico với Mỹ.
Một số di dân đang tranh nhau vào Mỹ trước khi quy định mới có hiệu lực.
Ông Brandon Judd, chủ tịch hiệp hội các nhân viên tuần tra biên giới cho biết, trong hai ngày 8 và 9 tháng Năm, mỗi ngày có hơn 10.000 di dân đã bị bắt khi vượt biên giới Mỹ-Mexico bất hợp pháp. Con số này đã vượt con số ước đoán của một quan chức biên giới hồi tháng trước một khi điều luật 42 chấm dứt.
Ông Judd cho biết các nhân viên biên giới được phép thả di dân ở các thành phố biên giới nếu Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) và các tổ chức từ thiện không có khả năng tiếp nhận họ.
Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) không trả lời yêu cầu bình luận.
Chỉ trích của cả hai bên
Đảng Cộng hòa đã chỉ trích ông Biden, một đảng viên Dân chủ đang vận động tái tranh cử vào năm 2024, vì đã đẩy lùi các chính sách cứng rắn của cựu Tổng thống Cộng hòa Donald Trump, ứng cử viên hàng đầu hiện tại cho sự đề cử của đảng Cộng hòa.
Nhưng một số đảng viên Dân chủ và những người ủng hộ di dân đã chỉ trích quy định mới của ông Biden, nói rằng giống các biện pháp tương tự được thực hiện dưới thời ông Trump vốn đã bị tòa án Hoa Kỳ chặn lại và hạn chế các bảo đảm về quyền tị nạn trong luật pháp Hoa Kỳ và các hiệp định quốc tế.
Hành động này cũng đi ngược lại với những tuyên bố trước đó mà ông Biden từng đưa ra vào năm 2020 trong chiến dịch tranh cử khi ông nói rằng việc mọi người không thể xin tị nạn trên đất Mỹ là “sai lầm”. Liên minh Tự do Dân sự Hoa Kỳ đã báo hiệu rằng họ sẽ kiện chính sách này.
Ở phía bên kia của hệ tư tưởng, một liên minh gồm 22 tổng chưởng lý của các tiểu bang thuộc đảng Cộng hòa đã phản đối riêng biệt biện pháp này, nói rằng nó “đầy những ngoại lệ.”
Ngoài lệnh cấm đối với những người xin tị nạn, vốn có thể làm gia tăng các vụ trục xuất, vào cuối tháng Tư, các quan chức của ông Biden cho biết họ đang mở rộng các con đường hợp pháp cho di dân nước ngoài nhằm cung cấp các cách thay thế để vào Hoa Kỳ và ngăn chặn các cuộc vượt biên trái phép.
Trả lời phóng viên hôm 9/5, các quan chức của ông Biden cho biết chính quyền đã lên kế hoạch mở hơn 100 trung tâm xử lý di trú ở Tây Bán cầu và sẽ ra mắt một nền tảng đặt lịch hẹn trực tuyến mới xin phỏng vấn tị nạn trong những ngày tới.
Các quan chức cũng cho biết họ dự kiến Mexico sẽ tăng cường thực thi nhập cư trong tuần này, bao gồm cả ở miền nam Mexico.
(Theo VOA)
