Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn rời một khách sạn ở New York ngày 29/3/2023.
VOA – Hoa Kỳ và Đài Loan gần gũi hơn bao giờ hết, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn nói với những người ủng hộ trong thời gian dừng chân ở New York. Theo Đài Bắc và Washington, cho tới nay việc bà Thái dừng chân ở Mỹ lần này chưa gây ra các hành động quân sự bất thường từ Trung Quốc.
Bà Thái đến New York hôm 29/3 trên đường sang Trung Mỹ và sẽ dừng chân tại Los Angeles trên đường trở về Đài Bắc vào tuần tới, nơi bà dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy, một sự tương tác mà Trung Quốc đã cảnh báo có thể dẫn đến “đối đầu nghiêm trọng” trong quan hệ Mỹ-Trung.
Chuyến thăm diễn ra vào thời điểm quan hệ của Hoa Kỳ với Trung Quốc đang ở mức mà một số nhà phân tích coi là tồi tệ nhất kể từ khi Washington bình thường hóa quan hệ với Bắc Kinh vào năm 1979 và chuyển sự công nhận ngoại giao từ Đài Bắc sang Bắc Kinh.
Bắc Kinh nói rằng Đài Loan thuộc về “một Trung Quốc” và là một tỉnh của Trung Quốc, không có quyền có quan hệ giữa nhà nước với nhà nước. Đài Loan bác bỏ điều này.
Trong chặng dừng chân đầu tiên tại Hoa Kỳ kể từ năm 2019, bà Thái đã ca ngợi những thành tựu kinh tế, an ninh và ngoại giao của Đài Loan trong một bài phát biểu tối ngày 29/3 trước những người Đài Loan ở New York, văn phòng của bà cho biết trong một tuyên bố ngày 30/3, gọi hòn đảo này là “ngọn hải đăng của nền dân chủ ở châu Á.”
Bà nói: “Đặc biệt, mối quan hệ giữa Đài Loan và Hoa Kỳ đang gần gũi hơn bao giờ hết,” đồng thời lưu ý “tiến bộ đáng kể” trong hợp tác kinh tế và an ninh.
Bà Thái nói Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan, nhà sản xuất chip hợp đồng lớn nhất thế giới, thành lập một nhà máy ở Phoenix, Arizona, đã chứng minh sức mạnh công nghệ của hòn đảo.
Mặc dù Đài Loan phải đối mặt với “những thách thức to lớn”, nhưng sẽ không bị cô lập, bà Thái nhấn mạnh. Bà cũng cảm ơn chính phủ Hoa Kỳ đã thực hiện các thỏa thuận an ninh với Đài Loan, bao gồm 9 thỏa thuận bán vũ khí đã được chính quyền của Tổng thống Joe Biden loan báo.
Bà Laura Rosenberger, chủ tịch tại trụ sở Washington của Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT), một tổ chức phi lợi nhuận do chính phủ Hoa Kỳ điều hành thực hiện các mối quan hệ không chính thức với Đài Loan, và Thống đốc New Jersey Phil Murphy cũng tham dự sự kiện này, theo văn phòng của bà Thái.
Theo các nguồn tin, bà Thái dự kiến sẽ phát biểu tại một sự kiện của Viện Hudson vào ngày 30/3, nhưng tòa đại sứ trên thực tế của Đài Loan tại Hoa Kỳ cho biết tất cả các hoạt động của bà ở New York báo chí và công chúng đều không được tiếp cận.
Không có hành động quân sự của Trung Quốc
Bộ Quốc phòng Đài Loan, trong bản cập nhật hàng ngày về các hoạt động quân sự của Trung Quốc, cho biết từ hôm 29/3 đến sáng ngày 30/3, họ không phát hiện bất kỳ máy bay Trung Quốc nào đi vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan hoặc băng qua đường trung tuyến của Eo biển Đài Loan, vốn được coi là hàng rào không chính thức.
Lực lượng không quân của Trung Quốc bay gần như hàng ngày vào khu vực phòng không, hoặc qua đường trung tuyến. Đài Loan gọi đó là chiến tranh “vùng xám” được thiết kế để kiểm tra và làm hao mòn lực lượng của họ.
Một quan chức an ninh cấp cao của Đài Loan trước đó cho biết hòn đảo này dự kiến phản ứng ít gay gắt hơn từ Bắc Kinh đối với cuộc gặp giữa bà Thái Anh Văn và ông McCarthy so với khi cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến thăm Đài Bắc vào năm ngoái, điều đã khiến Trung Quốc tổ chức các cuộc tập trận quân sự lớn.
“Bà ấy sẽ họp ở Hoa Kỳ, vì vậy mức độ phức tạp chính trị không cao bằng việc chủ tịch Hạ viện Mỹ đến Đài Loan”, Tổng Giám đốc Cục An ninh Quốc gia Đài Loan Tsai Ming-yen nói trước quốc hội Đài Loan.
Ông nói thêm rằng Đài Loan đã tiến hành các hoạt động diễn tập ứng phó trước sự gia tăng căng thẳng trong khi tổng thống đi vắng, kể cả khi bà đang bay, và bà có thể liên lạc bất cứ lúc nào để gặp các quan chức an ninh hàng đầu của mình.
Tòa Bạch Ốc, kêu gọi Trung Quốc hôm 29/3 chớ vịn vào chặng quá cảnh “thông thường” của bà Thái Anh Văn tại Hoa Kỳ làm cái cớ để gia tăng hoạt động gây hấn chống lại Đài Loan, cũng cho biết họ chưa thấy “phản ứng rõ ràng” nào từ Trung Quốc.
Phát ngôn viên an ninh quốc gia của Tòa Bạch Ốc John Kirby nói với các phóng viên: “Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều thấy họ phản ứng theo cách khoa trương, nhưng chúng tôi không thấy dấu hiệu nào cho thấy có bất kỳ kiểu phản ứng nào khác”.
Gặp ông McCarthy
Cuộc gặp với ông McCarthy sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa một nhà lãnh đạo Đài Loan và một Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ trên đất Mỹ, mặc dù nó được coi là một giải pháp thay thế ít khiêu khích hơn so với việc ông McCarthy đến thăm Đài Loan, điều mà ông đã nói rằng ông hy vọng sẽ thực hiện.
Với tư cách là chủ tịch Hạ viện Mỹ, ông McCarthy đứng thứ ba trong hệ thống kế nhiệm lãnh đạo của Hoa Kỳ và Trung Quốc đã nhiều lần cảnh báo các quan chức Hoa Kỳ không được gặp bà Thái Anh Văn, coi đó là thể hiện sự ủng hộ đối với mong muốn được công nhận là một quốc gia riêng biệt của hòn đảo.
Phát ngôn viên Văn phòng của Trung Quốc phụ trách các vấn đề Đài Loan, Zhu Fenglian, nói tại Bắc Kinh hôm 29/3 rằng nếu bà Thái gặp ông McCarthy, Trung Quốc “chắc chắn sẽ thực hiện các biện pháp để kiên quyết chống lại” và bà Xu Xueyuan, đại biện lâm thời tại đại sứ quán Trung Quốc ở Washington, cho biết một cuộc gặp như vậy “có thể dẫn đến dẫn đến một cuộc đối đầu nghiêm trọng khác trong mối quan hệ Trung-Mỹ.”
Washington, giống như hầu hết các nước, chỉ duy trì các mối quan hệ không chính thức với Đài Bắc, nhưng luật pháp Hoa Kỳ yêu cầu chính phủ Mỹ cung cấp cho hòn đảo các phương tiện để tự vệ và tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyến dừng chân không chính thức.
Chuyến quá cảnh Hoa Kỳ lần này là lần thứ bảy của bà Thái kể từ khi nhậm chức vào năm 2016 và diễn ra trong bối cảnh Hoa Kỳ và các nước lo ngại rằng cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine có thể khuyến khích Trung Quốc hành động chống lại Đài Loan.
